Szkorbut - powraca do nas groźna choroba - co powinniśmy o niej wiedzieć

witamina C, by piyaphantawong/ www.freedigitalpfotos.net

Szkorbut to schorzenie, o którym jeszcze do niedawna czytaliśmy w powieściach przygodowych i różnych podaniach historycznych, bo kto nie słyszał, że „żeglarze w długich rejsach jedli cytrusy, aby uniknąć szkorbutu”? Jednak poza tym jednym zdaniem najczęściej niewiele na temat tej choroby wiemy. W związku z tym, że obecnie mówi się o jej powrocie, warto dowiedzieć się jak najwięcej na jej temat. Obecnie notuje się coraz więcej przypadków szkorbutu w krajach rozwijających się. Sytuacja taka może wydawać się wręcz nieprawdopodobna jeśli weźmiemy pod uwagę, że wszelkie suplementy diety i owoce z wysoką zawartością witaminy C są łatwo dostępne w tych krajach.

Jak jednak wskazują doniesienia medyczne, właśnie w rozwiniętych społecznościach coraz częściej mamy do czynienia właśnie ze szkorbutem. Pośród przyczyn wymienia się różnorodne diety odchudzające, czy powszechną wysoko przetworzoną żywność. Innym powodem może być zła sytuacja materialna, gdyż wysokotłuszczowe, kaloryczne i przetworzone jedzenie jest tańsze od tego dobrego.

Aby dowiedzieć się więcej o szkorbucie warto sięgnąć do różnorodnych czasopism medycznych, gdzie spotkamy się z opisami licznych przypadków tego schorzenia. Niestety niektóre z nich kończyły się tragicznie. W lipcu 2016 roku w Walii zmarł nastolatek, który miał szczególne upodobanie do fast-foodów. Lekarze stwierdzili u niego awitaminozę oraz anemię, miał luźno osadzone zęby i rozpulchnione dziąsła. Nieprawidłowe odżywianie i sięganie po niezdrowe pokarmy, szczególnie jeśli robimy to nadmiernie często mogą więc prowadzić do szkorbutu. Wiele przypadków szkorbutu wystąpiło u pacjentów z cukrzycą, potwierdzono, że ich codzienna dieta była bardzo uboga w owoce oraz warzywa.

Czym jest szkorbut?

Szkorbut – inaczej cynga, gnilec to choroba, która występuje, gdy w organizmie jest zbyt niski poziom witaminy C lub, w sytuacji gdy nie ma jej wcale. Dawniej było to schorzenie, które spotykane było przede wszystkim u żeglarzy, który w czasie wielomiesięcznych rejsów mieli zdecydowanie utrudniony dostęp do świeżych owoców oraz warzyw. Choroba uległa zapomnieniu po tym jak James Cook płynąć przez Pacyfik zabrał jako element wyżywienia cytryny oraz kiszoną kapustę – w czasie tej wyprawy żaden z żeglarzy nie zmarł na szkorbut. Kapitan przekonał więc swoich zwierzchników, aby każdy marynarz pił codziennie szklankę soku z cytryny. Uznano ją wówczas za cudowny owoc, choć nie wiedziano dokładnie dlaczego dzięki niej marynarze nie chorują na tę okropną chorobę. Odkrycie, że to zasługa witaminy C należy do lekarza z Węgier – Alberta Szent Gyorgyi. Dokonał on go w latach 20. XX wieku.

Witamina C, czyli kwas askorbinowy to związek organiczny, który nie jest w żaden sposób wytwarzany w ludzkim organizmie, choć jest on niezbędny do jego prawidłowego funkcjonowania. W związku z czym niezbędne staje się jego dostarczenie wraz z dietą. Jednocześnie warto zaznaczyć, że tej witaminy właściwie nie można przedawkować, gdyż rozpuszcza się ona w wodzie, a co za tym idzie jej nadmierne ilości są usuwane razem z moczem.

Niedobory witaminy C są z kolei bardzo niekorzystne dla naszego zdrowia, powodują bowiem spadek odporności na infekcje, mogą również pojawiać się bóle w obrębie mięśni, apatia, nadmierne zmęczenie czy znaczący spadek apetytu. Często niedobór witaminy C jest jednym z czynników przyczynowych anemii, prowadzi również do zaburzeń w procesie wytwarzania kolagenu. Jeśli kwasu askorbinowego w naszym organizmie nie ma wcale to może dochodzić do osłabienia naczyń włosowatych i pojawiania się mikrowylewów. Zdecydowanie jedynie skrajne przypadki kończą się szkorbutem.

Jak objawia się szkorbut?

Szkorbut może dawać wiele różnych objawów, pośród tych najbardziej charakterystycznych wyróżnia się:
- chwianie się zębów,
- krwawienie dziąseł,
- wypadanie włosów,
- ogólne osłabienie organizmu,
- gnicie zębów,
- podrażnione i suche oczy,
- ogólne obrzęki,
- wybroczyny pod skórą,
- trudno gojące się rany,
- bóle i sztywność w stawach powodujące problemy z chodzeniem,
- drgawki,
- skąpomocz.
Niekiedy stwierdzane są również zaburzenia neurologiczne, depresja, anemia wywołana nieprawidłowym wchłanianiem żelaza i kwasu foliowego. Niekiedy pojawiają się również dolegliwości w obrębie płuc lub serca.

Co jest najlepszym źródłem witaminy C i jak duża powinna być jej suplementacja?

Właściwa dzienna dawka witaminy C dla osoby dorosłej to 45-90 mg w ciągu jednej doby. Dostarczanie takiej jej ilości w diecie jest obecnie najlepszą i jedyną znaną formą zapobiegania tej strasznej chorobie. Zdecydowanie najodpowiedniejsza dla naszego organizmu będzie ta witamina C, która znajduje się w produktach żywnościowych pochodzenia naturalnego: cytrusy, owoce dzikiej róży, porzeczki, papryka czy natka pietruszki. Dużo kwasu askorbinowego znajdziemy również w wątróbce wołowej.

Istotne jest, że szkorbut może pojawić się nie tylko w wyniku niewłaściwej diety bogatej w przetworzoną żywność. Choroba może wynikać również z niedożywienia i głodu czy przewlekłej choroby, która będzie prowadziła do zaburzeń wchłaniania witaminy C w organizmie (może to być np. choroba Leśniowskiego-Crohna). A pośród innych przyczyn wymienia się również alkoholizm oraz zaburzenia odżywiania – jadłowstręt.

Niestety szkorbut może wystąpić również u malutkich dzieci. Spotykane były przypadki u maluchów karmionych jedynie mlekiem butelkowanym. Powodowane było to tym, iż dochodzi do zniszczenia witaminy C w momencie obróbki termicznej. Dodatkowo w grupie ryzyka znajdują się kobiety ciężarne, w okresie laktacji czy chorujące na nadczynność tarczycy.

Wiedza medyczna jaką w dzisiejszych czasach posiadamy pozwala nam skutecznie przeciwdziałać większości przypadków szkorbutu. Pojawiają się one w określonych okolicznościach, przy konkretnych predyspozycjach, a nawet przy uzależnieniach, bo nawet od przetworzonej i tłustej żywności szybko się uzależniamy i często jest ona wybierana również przez osoby, które stać na dobre jedzenie. Szkorbut może być śmiertelny, więc warto zwiększać świadomość w zakresie jego profilaktyki.

Artykuł własny

Napisz opinię

  • Dozwolone tagi HTML: <strong> <cite> <i> <b> <ul> <li>
  • Znaki końca linii i akapitu dodawane są automatycznie.

CAPTCHA
Pytanie sprawdza czy jesteś człowiekiem, aby zapobiec spamowi.
Image CAPTCHA
Przepisz kod z obrazka (wielkość liter ma znaczenie).

Konto użytkownika

Aby się zalogować przejdź na stronę: Strona logowania