Dobry Lekarz

Odra to wysoce zakaźna infekcja wirusowa, która co roku dotyka wielu dzieci i dorosłych. Choroba jest bardzo poważna, zwłaszcza u dzieci poniżej 5 roku życia i osób dorosłych powyżej 20 roku życia. Nie ma specyficznego leczenia odry, ale można jej zapobiegać poprzez szczepienia.

Szacuje się, że każdego dnia na świecie umiera na odrę od 450 do 500 osób - około 164 000 osób rocznie. W populacji nieszczepionej praktycznie wszystkie osoby podatne na zakażenie zachorują na odrę, jeżeli zostaną narażone na kontakt z wirusem. Zakażeniu ulega około 90% podatnych na zakażenie osób z otoczenia domowego. Okres inkubacji odry wynosi 10-12 dni, a osoba pozostaje zakaźna przez około 4 dni przed pojawieniem się wysypki i po jej wystąpieniu. Objawy odry to wysoka gorączka, kaszel, katar, czerwone oczy i czerwona wysypka, która zaczyna się na głowie i rozprzestrzenia się na resztę ciała.

Odra - przyczyny

Odra jest nadal powszechna w niektórych częściach świata, gdzie szczepienia nie są rutynowe. Jest to choroba wysoce zakaźna, przenoszona drogą powietrzną przez kropelki z nosa i ust lub pośrednio przez roztocza. Jako przyczyny można podać przede wszystkim rozprzestrzenianie się wirusa drogą kropelkową. Najczęściej dotyczy to dzieci. Jednak zachorować mogą również osoby dorosłe, szczególnie jeśli dotąd nie przeszły odry i nie były na nią szczepione.

Objawy odry

Objawy odry obejmują gorączkę, kaszel, katar i zapalenie spojówek, wrażliwość na światło. Wysypka pojawia się zwykle na twarzy, a następnie rozprzestrzenia się na całe ciało około 4 dni po wystąpieniu innych objawów. Okres inkubacji wynosi od 8 do 11 dni (zakres 7-18 dni). Pośród innych objawów pojawiają się również białe plamki na wewnętrznej stronie ust, czyli tzw, plamki Koplika – charakterystyczny objaw odry. Są one widoczne na 1-2 dni przed wysypką i znikają 1-2 dni po jej pojawieniu się.

Po 1-2 dniach po obu stronach twarzy, na linii włosów i za uszami pojawiają się drobne białe plamki. Zaczynają się one jako płaskie białe plamki, które w 3-4 dniu stają się uniesionymi różowymi lub czerwonawymi zgrubieniami, po czym zaczynają pokrywać się strupami, które goją się przez kilka dni, pozostawiając za sobą brązowo-różowe blizny, które po całkowitym wygojeniu przechodzą cztery etapy: płaskie białe plamki -> różowe krosty -> żółte strupy -> brązowo-różowe blizny.

Pojawiają się również bóle mięśniowe, utrata apetytu i ogólne zmęczenie oraz osłabienie.

Odra i jej powikłania

Odra uznawana jest za niebezpieczną chorobę zakaźną, co wynika z tego, że Powikłania są stosunkowo częste - u około 1 osoby na 20 rozwija się zapalenie płuc, a u około 1 osoby na 1000 - zapalenie mózgu. Pośród powikłań może pojawiać się również zapalenie ucha lub biegunka. Z pewnością warto unikać zachorowania na odrę, gdyż choroba ta,  a właściwie powikłania, jakie mogą się w jej wyniku pojawić w wielu przypadkach prowadzą do ciężkich zmian chorobowych, a w skrajnych przypadkach nawet do śmierci.

Zapobieganie odrze

Najlepszym sposobem przeciwdziałania odrze jest szczepienie. Szczepienie jest bezpieczne i skuteczne w zapobieganiu zakażeniom odrą. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) nie ma związku między szczepieniami a autyzmem lub innymi chorobami przewlekłymi. Szczepienie przeciwko odrze zaleca się wszystkim dzieciom w wieku 12 miesięcy i ponownie w wieku 18 miesięcy lub w momencie rozpoczęcia nauki w szkole, jeśli wcześniej nie zostało ono wykonane. Dawki przypominające należy podawać co 5 lat, aby zapewnić ciągłą odporność na tę chorobę.

Leczenie odry

Odra jest chorobą wirusową, więc postępowanie lecznicze jest przede wszystkim objawowe. Jego celem jest zmniejszenie dokuczliwości symptomów, jakie odczuwają dzieci, a jednocześnie będzie ono chronić przed powikłaniami. Całkowite zaniechanie leczenia może być więc bardzo niebezpieczne i prowadzić do pojawienia się poważnych komplikacji zdrowotnych.

Jeśli zauważymy objawy odry u siebie lub swojego dziecka, to powinniśmy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem. Pamiętajmy, żeby najpierw zadzwonić do przychodni i nie wychodzić z domu. Odra jest wysoce zakaźna i w drodze lub w samej placówce możemy nieświadomie zarazić wiele osób i stworzyć dla nich zagrożenie. Lekarz lub pielęgniarka wskażą nam jak postępować do czasu aż zostanie potwierdzone, czy mamy do czynienia właśnie z odrą. Na pewno nie będziemy czekać w kolejce w przychodni. Należy zgłosić swoje podejrzenia w rejestracji. Wówczas zostaniemy umieszczeni w specjalnej izolatce, do której przyjdzie lekarza nas zbadać. Warto również założyć na twarz maseczkę ochronną, gdyż wirus ten przenosi się drogą kropelkową, więc możemy ograniczyć jego rozprzestrzenianie się.

Zagrożenia

W krajach rozwiniętych i rozwijających się szczepienia na odrę są powszechne, co pozwoliło skutecznie wyeliminować tę groźną chorobę wśród dzieci. Oczywiście zagrożeniem wciąż są grupy wyłączone ze szczepień, z różnych powodów – czy to z uwagi na stan zdrowia, czy wpływ ruchów antyszczepionkowych. Jeśli taka osoba zachoruje może przenosić infekcję na inne podatne osoby, oraz na te, które szczepić się nie mogły. Może dochodzić wówczas do groźnych sytuacji.

Warto jednak również zwrócić uwagę, że w krajach nisko rozwiniętych nie ma nadal powszechnych szczepień na odrę, a co za tym idzie osoby wyjeżdżające do takich krajów, czy przyjeżdżające z nich mogą przyczyniać się do rozprzestrzeniania się odry i pojawiania się jej ognisk również tam, gdzie odporność zbiorowiskowa po szczepieniach miała chronić, tych, którzy nie mogą z takiego zabezpieczenia skorzystać.

Kluczowe znaczenie będzie miała więc czujność na objawy i jak najszybsze podjęcie leczenia. Chory powinien pozostać w domu, unikać kontaktu z innymi osobami, odpoczywać w łóżku i postępować zgodnie z zaleceniami lekarza. Wówczas może z powodzeniem uniknąć groźnych powikłań i zagrożenia w związku z nimi życia i zdrowia. Pamiętajmy, że na ostry przebieg odry, który wiąże się w powikłaniami, najbardziej narażone będą małe dzieci, osoby starsze oraz wszystkie, które z różnych powodów mają upośledzoną i osłabioną odporność organizmu.