Dobry Lekarz

Łąkotka stawu kolanowego jest tworem utworzonym z tkanki chrzęstnej, który pełni role amortyzatora i stabilizatora stawu kolanowego. Pęknięta łąkotka może być bolesną dolegliwością, którą trudno wyleczyć. Jest to najczęściej występujące uszkodzenia tego stawu, a rehabilitacja pękniętej łąkotki zależy od stopnia, w jakim została ona uszkodzona.

Znaczenie łąkotki

Łąkotki są kluczowym elementem w zachowaniu dobrego stanu oraz czynności kolana. Ich główną funkcją jest ochrona głębiej leżącej chrząstki stawowej. Redukują one wywierany na chrząstkę nacisk wywierany w trakcie każdej aktywności fizycznej. Łąkotki przenoszą centralną siłę uciskową na obwód, co skutkuje zmniejszeniem ciśnienia kontaktowego na wspomnianą już chrząstkę stawową. Każde uszkodzenie łąkotki w kluczowym stopniu zakłóca sprawność fizyczną kolana, a nieodpowiednia rehabilitacja w skrajnym wypadku może doprowadzić nawet do trwałego kalectwa.

Pęknięta łąkotka rehabilitacja - co na nią wpływa?

Głównymi czynnikami decydującymi o przebiegu rehabilitacji przy pęknięciu łąkotki są:
• Miejsce anatomiczne pęknięcia łąkotki
• Interwencja chirurgiczna (czy została przeprowadzona, a jeżeli tak, należy fakt ten wziąć pod uwagę, ponieważ zbyt energiczna rehabilitacja po zabiegu chirurgicznym, może całkowicie zniwelować jego skutki)
• Umiejscowienie pęknięcia (przód albo tył)
• Czy doszło też do innych uszkodzeń ciała w obrębie pękniętej łąkotki

Faza 1 rehabilitacji pękniętej łąkotki: Maksymalna ochrona – TYDZIEŃ 1-6

1. Bezpośredni okres po pęknięciu/po zabiegu chirurgicznym na pękniętej łąkotce, Tydzień 1-3

• Okłady z lodu, ucisk, wysokie ułożenie kończyny
• Elektrostymulacja mięśni
• Orteza zamknięta 0˚
• ROM 0˚-90˚
• Przez pierwsze 7 do 21 dni zaleca się ograniczyć ruchy, zależnie od powstawania tkanki bliznowatej wokół miejsca pęknięcia łąkotki, stopniowe zwiększanie ROM zginani, uwarunkowane nasilaniem się bólu
• Uruchamianie rzepki
• Uruchamianie tkanki bliznowatej
• Bierne ćwiczenia ROM
• Izometryczne ćwiczenia mięśnia czworogłowego
• Izometryczne ćwiczenia mięśni kulszowo-goleniowych (po naprawie rogu tylnego bez ćwiczeń mięśni kulszowo-goleniowych przez 6 tygodni)
• Odwodzenie i przywodzenie biodra
• Obciążanie w granicach tolerancji a kulami i ortezą zamkniętą na 0˚

2. Tydzień 4-6 rehabilitacji przy pękniętej łąkotce

• PRE – od 0,5 do 2,5 kg
• Wyprost kolana w ograniczonym zakresie (tak, aby nie uciskać ani nie pociągać za miejsce pękniętej łąkotki)
• Wspinanie się na palce
• Miniprzysiady
• Jazda na rowerze stacjonarnym
• Ćwiczenia z linką elastyczną po przekątne
• Ćwiczenia giętkości

Faza 2 rehabilitacji pękniętej łąkotki: Umiarkowana ochrona – TYDZIEŃ 6-10

Kryteriami, a zarazem warunkami do przejścia z fazy 1 do fazy 2 rehabilitacji są następujące czynniki:
• ROM (0˚-90˚)
• Brak nasilenia bólu i wysięku w stawie z umiejscowioną pękniętą łąkotką
• Względnie dobra kontrola mięśnia czworogłowego, o której świadczy dobry wynik manualnej oceny mięśnia przez rehabilitanta

Cele:

• Zwiększenie siły, mocy oraz wytrzymałości uszkodzonej kończyny
• Normalizacja ROM kolana
• Przygotowanie się do bardziej zaawansowanych ćwiczeń

Ćwiczenia:

• Siłowe – poszerzanie PRE
• Ćwiczenia giętkości
• Wchodzenie na ławeczkę bokiem i realizacja kolejno: 30 sekund po 5 serii, 60 sekund po 5 serii
• Miniprzysiady
• Ćwiczenia izokinetyczne

W celu zwiększenia wytrzymałości program rehabilitacji zaleca:

• Pływanie, ale bez żabki
• Jazda na rowerze, ale nie wyczynowe
• Nordic-Trac
• Ćwiczenia z symulatorem schodów
• Akwaterapia – najlepiej bieganie w basenie
W celu poprawy kondycji program rehabilitacji zaleca:
• Ćwiczenia na wahliwej desce
• Szybkie ćwiczenia z linkami elastycznymi
• Akwaterapia – sprint w basenie
• Chodzenie tyłem

Faza 3 rehabilitacji pękniętej łąkotki: Zaawansowana – TYDZIEŃ 11-15

Kryteriami, a zarazem warunkami do przejścia z fazy 2 do fazy 3 rehabilitacji są następujące czynniki:
• Pełny bezbolesny ROM
• Brak bólu i tkliwości uciskowej w obrębie pękniętej łąkotki
• Zadowalający rehabilitanta wynik próby izokinetycznej
• Zadowalający rehabilitanta wynik badania klinicznego

Cele:

• Zwiększenie siły i wytrzymałości uszkodzonej kończyn
• Nacisk na powrót do zajęć wymagających od pacjenta wpraw
• Przygotowanie pacjenta do powrotu do pełnych zajęć w nieograniczonym wymiarze

Ćwiczenia:

• Kontynuowanie przez pacjenta wszystkich ćwiczeń
• Zainicjowanie ćwiczeń z linkami elastycznymi, ćwiczeń pliometrycznych oraz ćwiczeń w basenie
• Zainicjowanie programu biegowego

Kryteriami powrotu do pełnej sprawności są:

• Pełny bezbolesny ROM
• Zadowalający rehabilitanta wynik badania klinicznego
• Zadowalający rehabilitanta wynik badania izokinetycznego

W wypadku łagodniejszych uszkodzeń, przy pęknięciu łąkotki można zastosować rehabilitację uproszczoną, przyśpieszoną, trwającą 8 tygodni.

Faza 1 przyśpieszonej rehabilitacji pękniętej łąkotki: TYDZIEŃ 0-2

Cele:

• Pełny zakres ruchów
• Brak wysięku w stawie z pękniętą łąkotką
• Pełne obciążenie uszkodzonej kończyny
Obciążenie:
• W granicach tolerancji

Leczenie:

• ROM w granicach tolerancji (0˚-90˚)
• Krioterapia
• Elektrostymulacja w miarę potrzeby
• Izometryczne napinanie mięśnia czworogłowego

Faza 2 przyśpieszonej rehabilitacji pękniętej łąkotki: TYDZIEŃ 2-4

Kryteriami, a zarazem warunkami do przejścia z fazy 1 do fazy 2 rehabilitacji są następujące czynniki:
• Pełny zakres ruchu
• Brak wysięku w stawie uszkodzonej kończyn
• Pełne obciążeni

Cele:

• Zwiększenie siły mięśnia czworogłowego
• Prawidłowy chód

Ćwiczenia terapeutyczne:

• Ćwiczenia oporowe w zamkniętym łańcuchu kinetycznym
• Jazda na rowerze i pływanie w granicach tolerancji
• Wczesna faza treningu funkcjonalnego

Faza 3 przyśpieszonej rehabilitacji pękniętej łąkotki: TYDZIEŃ 4-8

Kryteriami, a zarazem warunkami do przejścia z fazy 2 do fazy 3 rehabilitacji są następujące czynniki:
• Prawidłowy chód
• Siła do odbycia zaawansowanego treningu funkcjonalnego

Cele:

• Siła i próby funkcjonalne na poziomie co najmniej 85% kończyny przeciwległej
• Przejście od fizjoterapii do pełnej aktywności

Ćwiczenia terapeutyczne:

• Praca nad poprawą siły stosownie do potrzeby
• Zaawansowana faza treningu funkcjonalnego
• Poszerzanie funkcji typowych dla uprawianej dyscypliny

Artykuł powstał we współpracy z R-cito, oferującym profesjonalne zabiegi rehabilitacyjne.