Dobry Lekarz

Ipilimumab – lek wyczekiwany od wielu lat w końcu się pojawił. Jest to lek który ponad 2-krotnie wydłuża przeżycie osób z zaawansowanym stadium nowotworu skóry jakim jest czerniak. Wiadomość ta została ogłoszona na 35. Kongresie Europejskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej w Mediolanie.

Pierwotną nie zmodyfikowaną wersją czerniaka są melanocyty czyli komórki barwnikowe skóry. Czynnikiem znacznie zwiększającym ryzyko rozwoju czerniaka jest nadmierna ekspozycja ciała na promienie UV. Czerniak jest najbardziej złośliwą forma raka skóry. Według WHO, stanowiąc tylko 4% nowotworów, jest odpowiedzialny za ponad 80% zgonów z ich powodu. Częstość występowania zachorowania na ten nowotwór w ciągu ostatnich 30 lat wzrosła o 240%, a liczba zgonów rożnie szybciej niż w przypadku innych nowotworów złośliwych. W naszym kraju liczba zachorowań wzrosła aż prawie 3-krotnie, a liczba zgonów jest 2 razy większa. Czerniak jest do pokonania tylko wtedy, gdy występuje baczna obserwacja swojego ciała i gdy zmiana nowotworowa zostanie wcześnie wykryta. Istnieje wtedy możliwość chirurgicznego jej usunięcia, co daje około 90% szans na wyleczenie całkowite. Jeżeli nie zauważymy w porę zmian, może dojść do przerzutów, a wyleczenie choroby rozsianej było jak dotąd bezskuteczne. Dziś chory z czerniakiem złośliwym ma 6-8 miesięcy życia przed sobą. Zaawansowana choroba jest bardzo oporna na chemio i radioterapię. Dakarbazyna daje efekty jedynie u około 15% chorych i utrzymują się one bardzo krótko. Jak dotąd nie ma wyjaśnienia dlaczego istnieje i jaka jest przyczyna oporności na leczenie. Przypuszcza się że może mieć to związek z funkcja melanocytów z których rozwija się czerniak.

Ipilimumab , działa nie bezpośrednio na komórki nowotworowe, a wzmacnia reakcje układu odpornościowego wobec nich. Zadaniem leku jest blokowanie receptora CTLA4 obecnego w limfocytach T hamujących odpowiedz immunologiczna i w ten sposób ja nasilają, i w ten sposób można lepiej zwalczać czerniaka. W badaniach III fazy prowadzonych na nieomal 700 pacjentach z zaawansowanym czerniakiem złośliwym z przerzutami, jedna grupa otrzymała nowy lek, druga otrzymała ipilimumab razem z eksperymentalna szczepionka przeciw czerniakowi, 3 grupa – tylko szczepionkę. Po zastosowaniu leku liczba pacjentów przezywających rok niemal się podwoiła z 25% do 46%. Szczepionka nie wpływała korzystnie na efekty terapii. Jednak lek może wywoływać nadmierną reakcje układu immunologicznego nie tylko na nowotwór ale tez wobec tkanek zdrowych – istnieje możliwość autoagresji. U 10-15 % chorych dochodzi do ciężkich działań niepożądanych tj. perforacja jelit czy ciężkie biegunki, rzadziej niedoczynności tarczycy, przysadki czy zapalenia wątroby. Podczas badań klinicznych zanotowano 1% zgonów związanych z autoagresja, głównie z perforacją jelit. Jednak na dzień dzisiejszy lekarze wiedzą już jak radzić sobie z działaniami niepożądanymi. Pomocna jest dodatkowa terapia steroidami, obniżającymi poziom aktywności układu odpornościowego. Najważniejsze jest to aby pacjenci szybko zgłaszali się do specjalistów, zaraz po zauważeniu niepokojących zmian na skórze, gdyż czas tutaj odgrywa wielka rolę.

Badania nad ipilimumabem, dowodzą, iż kluczowe w leczeniu czerniaka jest wzmacnianie układu immunologicznego. Lek jeszcze nie został zarejestrowany, lecz amerykańska Agencja ds., Żywności i leków złożyła wniosek o przyspieszenie procedury. Problem stanowi jednak, brak informacji na temat kiedy lek może być najskuteczniejszy i najbezpieczniejszy w działaniu, dlatego sprawia to trudności w selekcji chorych. Naukowcy kontynuują badania mimo wszystko nad jeszcze innymi lekami mogącymi zwalczyć czerniaka.
Źródło: naukawpolsce.pap.pl