Dobry Lekarz

Różne dolegliwości bólowe mogą pojawiać się na skutek zapalenia pochewek ścięgnistych. Pośród przykładów często wymienia się chociażby ból w kolanie w czasie zginania nogi, ból dłoni lub palców w czasie pisania na komputerze, a także inne bóle pojawiające się w czasie poruszania ręką, nogą lub dłonią. Jeśli dochodzi u nas do tego rodzaju zapalenia, z pewnością nie powinniśmy bagatelizować jego wystąpienia. Jednak jakie są dokładne przyczyny jego pojawienia się i w jaki sposób prowadzone jest leczenie?

Co wiemy o zapaleniu pochewek ścięgnistych?

Przede wszystkim rozwój zapalenia pochewek ścięgnistych następuje w momencie przeciążenia aparatu ścięgnistego. Jeśli dojdzie do zapalenia to w dłoni, ręce czy nodze będziemy odczuwać ból w czasie, gdy będziemy nimi poruszać.

Zacznijmy więc od tego czym właściwie jest pochewka ścięgnista? Jest to struktura anatomiczna, która znajduje się wokół ścięgna. Złożona jest z dwóch warstw. Wewnątrz znajduje się warstwa maziowa, zaś na zewnątrz warstwa włóknista. Charakterystyczne jest, że warstwa wewnętrzna produkuje płyn maziowy, odpowiadający za zmniejszanie tarcia na ścięgno w czasie, gdy się poruszamy. Można powiedzieć, że płyn te zapewnia poślizg, dzięki któremu możliwe jest ślizganie się wewnątrz pochewki. Oprócz tego rolą pochewki jest utrzymywanie ścięgna w odpowiednim położeniu względem kości.

Jakie są przyczyny zapalenia pochewki ścięgnistej?

Jeśli nasz aparat ścięgnisty jest regularnie przeciążany, to najprawdopodobniej w jego obrębie dojdzie do zapalenia pochewki ścięgnistej. Stopniowo dochodzi do rozwoju stanu zapalnego w obrębie pochewki, zwykle obejmuje on przede wszystkim jej wewnętrzną część. Konsekwencją jest pojawienie się obrzęku, zwężają się więc również przestrzenie znajdujące się pomiędzy pochewką a ścięgnem, przez co struktury te zaczynają się o siebie ocierać.

Co ciekawe, to właśnie na skutek tarcia pacjent odczuwa w czasie poruszania się określone dolegliwości bólowe. Aparat ścięgnisty może zostać przeciążony w wyniku intensywnego wysiłku fizycznego, jednak nie jest to jedyna przyczyna. Często bowiem spowodowany zostaje przez czynności, które w małym stopniu obciążają, jednak są często i regularnie powtarzane. Zdaniem specjalistów może to być nawet prosty ruch związany z prostowaniem oraz zginaniem, który powtarzamy nawet w czasie pisania na klawiaturze komputera.

Do zapalenia pochewki ścięgnistej może dochodzić tylko w niektórych lokalizacjach. Dokładnie tam, gdzie mięśnie wspólnie ze ścięgnami umożliwiają ruch. Najczęściej więc jego pojawienie się stwierdza się w następujących lokalizacjach:
• przedramię – biceps,
• ramię,
• dłoń,
• palce,
• kolana,
• ścięgna Achillesa.

Obecnie za jedną z najpowszechniejszych lokalizacji uznaje się zapalenie w pochewki ścięgnistej prostownika krótkiego kciuka oraz odwodziciela długiego kciuka. Jest to dolegliwość posiadająca swoją osobną nazwę – choroba de Quervaina.

W tym wypadku ból pojawia się w czasie gdy prostujemy i odwodzimy kciuk. Dodatkowo stwierdza się tutaj zazwyczaj wyróżniający dodatni objaw Finkelsteina. Badanie tego objawu składa się z dwóch etapów. Pierwszym jest zgięcie kciuka a następnie pozostałych palców, tak aby kciuk znajdował się pod nimi. Następnie odchylamy dłoń w kierunku łokcia. Wynik dodatni jest w sytuacji, gdy pacjent zgłasza nasilony objaw bólowy w okolicy nadgarstka. Taka sytuacja jest charakterystyczna w chorobie de Quervaina.

Jak wygląda diagnostyka zapalenia pochewki ścięgnistej?

Lekarz rozpoznaje przypadłość najczęściej na podstawie przeprowadzonego z pacjentem wywiadu, oraz po jego zbadaniu. W większości przypadków mamy do czynienia z bólem, który lokalizuje się bezpośrednio nad miejscem zapalenia, nasilającym się w trakcie poruszania i ustępującym w czasie długiego wypoczynku. Często można również wyczuć, a niekiedy nawet usłyszeć, jak ścięgno ociera o swoją pochewkę. Opisuje się to jako dźwięk, odczucie skrzypienia, przypominające odgłos chodzenia po śniegu.

W sytuacji, gdy lekarz będzie miał wątpliwości, co do postawionej diagnozy, może skierować pacjenta na badania obrazowe. Pozwalają one zarówno na wykluczenie innych schorzeń, jak i na potwierdzenie diagnozy. Najczęściej wykonuje się USG oraz rezonans magnetyczny MRI.

Jak wygląda leczenie zapalenia pochewki ścięgnistej?

Zwykle początkowo zalecany jest odpoczynek. Ta struktura anatomiczna potrzebuje czasu, aby wrócić do równowagi i odpowiedniego funkcjonowania, jednak później powinniśmy unikać kolejnych przeciążeń, bo znów może dojść do jej rozwoju. Jeśli gramy w tenisa zawodowo lub hobbystycznie, to zalecana jest przerwa, podobnie jeśli praca wymaga od nas pisania na komputerze, to konieczne może okazać się przerwanie na kilka tygodni i zwolnienie lekarskie, aby ścięgno i pochewka odpoczęły i się zregenerowały.

U niektórych pacjentów skuteczne okazuje się wykorzystanie specjalnych ortez, które dają możliwość łatwego unieruchomienia danej okolicy. Dodatkową formą leczenia jest przeprowadzanie zimnych/ chłodnych okładów. Można wykonać je samemu, np. wkładając kostki lodu do woreczka i zawijając w ręcznik, jednak zdecydowanie wygodniejsze i bardziej praktyczne są specjalne okłady żelowe, które można kupić właściwie w każdej aptece. Należy trzymać je w zamrażalniku i wyjmować jedynie wtedy, gdy chcemy wykonać okład. Takie chłodne okłady wykazują działanie przeciwobrzękowe, przeciwbólowe oraz przeciwzapalne, więc w okresie rekonwalescencji zaleca się ich wykonywanie nawet 5 razy dziennie po 20 minut.

Przy silnych stanach bólowych dopuszczalne jest również wspomaganie leczenia niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi, takimi jak ibuprom lub ketoprofen. Jeśli zastosowane leczenie nie przyniesie rezultatów, to u niektórych pacjentów podejmuje się decyzję o ingerencji chirurgicznej. Polega ona na wykonaniu podłużnego nacięcia otaczającej ścięgno pochewki – w ten sposób jest ona rozluźniana i zmniejszane jest tarcie pomiędzy pochewką a ścięgnem.

Gdy leczenie zostanie zakończone pacjent powinien stopniowo wracać do swoich codziennych aktywności i nie nadwyrężać nadmiernie danej okolicy ciała. Przywrócenie pełnej sprawności i aktywności jest możliwe, jednak pacjent musi się w pełni zaangażować i poświęcić sporo czasu.