Dobry Lekarz

Ospa wietrzna jest popularną chorobą wieku dziecięcego. Wywołuje ją wirus ospy. Wyróżniająca jest tu wysypka pojawiająca się na ciele, a także grudki. Jej występowanie u dzieci jest bardzo częste, kiedyś nawet uważało się, że dziecko musi ją przejść. W latach 90 XX wieku wprowadzono na nią szczepionkę, która sprawiła, że ilość przypadków zdecydowanie spadła. Mimo to schorzenie to jest nadal często spotykane. Jakie dokładnie są objawy ospy? Jak wygląda jej leczenie i jakie występują powikłania? Sprawdź co musisz na jej temat wiedzieć.

Jest to choroba wirusowa, którą najczęściej kojarzy się z wiekiem dziecięcym – przedszkola i początek szkoły podstawowej. Jednak w wielu krajach szczyt zachorowań przesunął się na starsze grupy wiekowe. Podstawowym objawem jest w niej zawsze wysypka, która pojawia się na całym ciele, z różną intensywnością. Co istotne powoduje ona bardzo uciążliwe uczucie świądu. W większości przypadków jej przebieg jest stosunkowo łagodny, jednak zdarzają się przypadki, szczególnie wśród niemowląt oraz osób ze słabszą odpornością, w których niezbędna jest hospitalizacja. Ponadto ospa może prowadzić do powikłań, które są groźna dla zdrowia i życia.

Wirus ospy wyróżnia się wysoką zaraźliwością. Osoby chore najsilniej zarażają na dwa dni przed pojawieniem się wysypki oraz trzy dni po jej wystąpieniu. Przenoszenie następuje najczęściej drogą kropelkową, przez powietrze lub dotyk. Szacunkowe dane wskazują, że inkubacja choroby może wynosić nawet 10 dni, a objawy u osób, które miały kontakt z zakażonym pojawiają się do miesiąca.

Grupa ryzyka

Dla kogo ospa wietrzna jest największym zagrożeniem i kto najczęściej na nią choruje?

• Małe dzieci – największa jest grupa żłobkowa około 2 roku życia, jednak liczne zachorowania pojawiają się również w przedszkolach i pierwszych klasach szkoły podstawowej,
• Osoby, które nie chorowały dotąd na ospę, a także się na nią nie szczepiły,
• Osoby, zamieszkujące wspólnie z dziećmi,
• osoby zatrudnione w przedszkolach, szkołach i innych miejscach, gdzie zbierają się dzieci.

Jak jednak w ostatnich latach wskazywali specjaliści zaobserwowano, że na ospę dziecko może zachorować drugi raz, nawet jeśli już ją przeszło. Z kolei u dorosłych, którzy w dzieciństwie mieli ospę, na skutek działania tego samego wirusa może dojść do wystąpienia półpaśca.

Objawy ospy wietrznej – jak rozpoznać chorobę?

Zwykle pierwszym objawem ospy, jaki dostrzegamy jest charakterystyczna wysypka. Okazuje się jednak, że już nieco wcześniej pojawiają się pewne symptomy, które mogą sugerować taki stan rzeczy. Zwykle jest to niewielka gorączka, uczucie ogólnego rozbicia, a także dyskretna wysypka płoniczo- lub odropodobna.

Później mamy już do czynienia z typowymi wykwitami ospowymi, czyli czerwonymi grudkami, które szybko stają się pęcherzykami, zlokalizowanymi na czerwonym podłożu. Początkowo są one przejrzyste, jednak szybko mętnieją i zaczynają łatwo pękać, przez co na skórze pojawiają się strupy.

Pojawianie się pęcherzyków trwa najczęściej 3-4 doby. Ich największą ilość stwierdza się na tułowie i głowie. Występują m.in. na twarzy, owłosionej skórze głowy, plecach, czy błonie śluzowej jamy ustnej, w której prowadzą do pojawiania się owrzodzeń. W niektórych przypadkach, które mogą wyróżniać się również cięższym przebiegiem, wykwity ospowe pojawiają się na spojówkach, rogówkach, krtani oraz błonach śluzowych narządów płciowych.

Powikłania ospy wietrznej

Większość z nas kojarzy ospę z łagodnym przebiegiem, jednak zdarza się również, że jest on zdecydowanie cięższy. Wówczas pojawiają się setki bolesnych i swędzących wykwitów, powiększenie węzłów chłonnych, a nawet skaza krwotoczna. Skóra jest w wielu miejscach uszkodzona, a to sprzyja infekcjom gronkowcowym i paciorkowcowym. Głębokie zakażenie skóry i tkanki podskórnej stwierdzane jest nawet u połowy hospitalizowanych pacjentów.

Jednak mimo wszystko, przy niewłaściwym leczeniu, czy ciężkim przebiegu może dojść do wystąpienia powikłań, które mogą stanowić duże zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia. Warto również pamiętać, że ryzyko pojawienia się powikłań w wyniku ospy wietrznej rośnie wraz z wiekiem pacjenta. W przypadku ospy do najczęstszych powikłań zalicza się:

• zapalenie płuc,
• zapalenie kości, stawów i mięśni kończyn,
• zaburzenia neurologiczne,
• zapalenie mięśnia sercowego, osierdzia i wsierdzia,
• ostra martwica nerek.

Na pojawienie się powikłań szczególnie mocno narażone są osoby z osłabionym układem odpornościowym, np. w wyniku choroby nowotworowej, HIV, czy innej choroby przewlekłej. Po przechorowaniu wirus pozostaje w naszych komórkach nerwowych i może dojść do jego ponownej aktywacji po latach, np. na skutek kontaktu z osobą zakażoną.

Leczenie ospy wietrznej

Zawsze najlepsza jest profilaktyka i zaszczepienie się zawczasu. Jednak zdaniem specjalistów jeśli mieliśmy kontakt z zakażonym i przyjmiemy szczepienie w ciągu 36 godzin to nawet w 95% przypadków nie pojawi się choroba. Takiemu szczepieniu mogą poddać się zarówno dorośli, jak i dzieci, pod warunkiem, że lekarz nie stwierdzi wystąpienia jakichkolwiek przeciwwskazań.

Ospa jest chorobą wirusową, w związku z tym jej leczenie jest przede wszystkim objawowe. W przypadku osób dorosłych podaje się najczęściej leki o działaniu przeciwgorączkowym, przeciwświądowym i przeciwbólowym. Jeśli choroba ma ciężką postać lub stwierdza się niedobory odporności u danej osoby, to dodatkowo podaje się leki przeciwwirusowe, które mogą skrócić czas trwania choroby.

Podobnie u dzieci podstawą jest działanie przeciwgorączkowe i przeciwświądowe. Jednak jeśli dziecko jest niespokojne, to lekarz może zalecić również leki uspakajające lub przeciwhistaminowe.  Jeśli przebieg choroby jest bardzo ciężki, to podaje się leki przeciwwirusowe lub immunoglobulinę.

Jeśli dostrzeżesz u siebie lub dziecka objawy ospy, to z pewnością warto skonsultować się z lekarzem. Swoje podejrzenie należy zgłosić w rejestracji, aby poczekać na lekarza w izolatce, by nie zarażać innych pacjentów. Od razu do lekarza powinny się zgłosić kobiety w ciąży, niemowlęta czy osoby starsze, gdyż w ich przypadku choroba będzie bardziej niebezpieczna.

Dodatkowo warto stosować się do rady naszych babć „ospy nie wolno przeziębić”. Co to oznacza? Osoba chora powinna pozostać w domu na czas leczenia, unikać przeciągów i dodatkowych infekcji. Najlepiej jeśli leży w łóżku. Dodatkowe przeziębienie może bowiem prowadzić do pojawienia się powikłań.