Dobry Lekarz

Powiększenie węzłów chłonnych jest często pojawiającym się objawem. Występują zarówno przy zwykłych infekcjach, jak i w wielu poważnych schorzeniach. Z całą pewnością powinniśmy obserwować nasze węzły chłonne, gdyż ich powiększenie może stanowić jeden z pierwszych symptomów chorobowych, a w szczególności jeśli współwystępuje z bólem oraz zmianami skórnymi. O czym jednak mogą świadczyć powiększone węzły chłonne i w jaki sposób odpowiednio je zlokalizować i na co powinniśmy zwrócić szczególną uwagę?

Pomimo iż powiększenie węzłów chłonnych pojawia się dość często i każdy z nas miał z tym objawem u siebie do czynienia, to niejednokrotnie wzbudza on znaczny niepokój. Przede wszystkim dlatego, że często kojarzymy go z nowotworem. Warto jednak pamiętać, że jest to objaw, który może wystąpić nawet w czasie najzwyklejszego przeziębienia, przy opryszczce czy anginie. Warto więc pamiętać, że nie w każdej sytuacji powiększenie węzłów chłonnych będzie niebezpieczne, jednak z pewnością warto zachować w tej kwestii czujność i zawsze dokładnie je obserwować.

Czym są węzły chłonne?

Węzły chłonne stanowią część działającego w naszym organizmie układu odpornościowego. Stanowią one niepozorne, niewielkie struktury, rozmieszczone po całym naszym ciele. Zbudowane są z tkanki limfatycznej, która odpowiada za wychwytywanie wirusów, bakterii oraz komórek nowotworowych i doprowadza do ich unieszkodliwienia. W ten sposób ochraniają nasz organizm przed zagrożeniem.

Aby obrazowo przedstawić ich wygląd można porównać je do ziarna fasoli, choć często różnią się wielkością lub nawet kształtem. We wnętrzu węzłów chłonnych produkowane są limfocyty, czyli komórki krwi, które odpowiadają za unieszkodliwianie chorobotwórczych drobnoustrojów, przedostających się do naszego ustroju. Chronią nas również przed nowotworami, niszcząc ich komórki. Co istotne w ludzkim organizmie znajduje się wiele węzłów chłonnych, w wielu miejscach tworzą one grupy, często ulokowane są również przy najważniejszych narządach.

Powiększenie węzłów chłonnych ma miejsce w sytuacji, gdy wokół nich i w ich strukturach pojawia się znacznie zwiększona ilość prawidłowych komórek, czy tez komórek o innym pochodzeniu. Określa się, że są one powiększone wówczas, gdy ich średnica jest większa niżeli 1 centymetr.

Jeśli zastanawiamy się, gdzie dokładnie znajdują się węzły chłonne, to możemy mieć pewność, że są one właściwie wszędzie – rozmieszczone w całym naszym organizmie. Największe ich skupiska zlokalizowane są: na szyi, pod żuchwą, w dołach pachowych, w pachwinach, w jamie brzusznej i pod kolanami.

Jakie są przyczyny powiększenia węzłów chłonnych?

Powiększenie węzłów chłonnych w naszych organizmach występuje bardzo często, i najczęściej nie stanowi powodu do obaw. Mogą one bowiem stać się większe przy najzwyklejszej infekcji górnych dróg oddechowych.

Specjaliści dzielą jednak zwykle przyczyny powiększenia węzłów chłonnych na infekcyjne oraz nieinfekcyjne.

W sytuacji, gdy mamy do czynienia z infekcyjnym powiększeniem węzłów chłonnych, następuje ono najczęściej w okolicy znajdującej się najbliżej miejsca, które zostało zaatakowane przez chorobę. Dodatkowo pojawiają się tu takie objawy, jak bolesność, obrzęki czy zaczerwienienie skóry nad konkretnymi węzłami. Pośród infekcji, które mogą doprowadzić do powiększenia węzłów chłonnych wyróżniamy:

• zakażenia o podłożu bakteryjnym: szkarlatyna, angina, kiła, gruźlica, zakażenia tkanki skóry i tkanki podskórnej gronkowcem, próchnica zębów, i inne,
• zakażenia o podłożu wirusowym: ospa wietrzna, odra, różyczka, półpasiec, opryszczka, zakażenie wirusem HIV/AIDS, mononukleoza zakaźna, wirusowe zapalenie wątroby, zakażenie wirusem cytomegalii,
• zakażenia o podłożu grzybiczym: kokcydioidomykoza, histoplazmoza, blastomykoza,
• schorzenia odzwierzęce: choroba kociego pazura, toksoplazmoza, riketsjoza, tularemia.

Z kolei pośród nieinfekcyjnych przyczyn powiększania się węzłów chłonnych wyróżniamy:

• nadwrażliwość w przypadku niektórych przyjmowanych leków,
• nowotwory: głównie białaczki, chłoniaki i przerzuty nowotworowe,
• sarkoidoza,
• choroby autoimmunologiczne takie jak: toczeń rumieniowaty układowy, reumatoidalne zapalenie stawów, czy zapalenie skórno-mięśniowe,
• choroba Castlemana – nienowotworowy rozrost komórek układu limfatycznego,
• choroba Kawasaki – choroba naczyń u dzieci,
• histiocytoza X – choroba układu krwiotwórczego.

Limfadenopatia – tym mianem określa się powiększenie węzłów chłonnych. Można spotkać się z powiększeniem węzłów chłonnych w jednej lokalizacji, np. na szyi – limfadenopatia zlokalizowana. Może wystąpić również limfadenopatia uogólniona, czyli występująca w różnych partiach ciała.

Jakie objawy w przypadku powiększenia węzłów chłonnych powinny nas zaniepokoić?

Jeśli powiększenie węzłów chłonnych pojawia się wraz z infekcją, to najczęściej zastosowanie odpowiedniego leczenia prowadzi do ich zmniejszenia, może to być np. antybiotyk. Dość częstym zjawiskiem jest powiększenie się węzłów chłonnych po operacji lub w wyniku przeziębienia. Powinniśmy jednak je obserwować i jeśli szybko powrócą do swojego wcześniejszego rozmiaru i nie będą wyczuwalne pod skórą, to nie będzie powodu do obaw.

Z pewnością powinniśmy udać się do lekarza i mogą pojawić się powody do niepokoju w sytuacji, gdy dojdzie do powiększenia się u nas węzłów chłonnych, a nawet wdrożone odpowiednie leczenie nie doprowadzi do ich zmniejszenia. Dodatkowo warto zwracać uwagę czy skóra wokół powiększonych węzłów chłonnych nie jest zaczerwieniona, obrzęknięta i czy nie występuje na niej silny ból. Jeśli dodatkowo mamy gorączkę, to można podejrzewać, że doszło do zakażenia bakteryjnego.

Niezbędne będzie również skonsultowanie z lekarzem i wykonanie odpowiednich badań, jeśli węzły chłonne są miękkie, ropiejące i tworzą tzw. przetoki, które otwierają się na powierzchnię skóry.

Niekiedy powiększenie węzłów chłonnych może być objawem towarzyszącym procesowi nowotworowemu w naszym organizmie. Wówczas zwykle pojawia się limfadenopatia uogólniona i w większości przypadków nie wiążą się z nią żadne dolegliwości bólowe.

Jakie badania wykonać, gdy węzły chłonne są powiększone?

Jeśli dojdzie do powiększenia węzłów chłonnych, będą bolesne i wyczuwalne to niezbędna będzie konsultacja z lekarzem i w większości przypadków również wykonanie badań. Przeprowadza się przede wszystkim badani krwi:

• parametry stanu zapalnego – CRP i OB,
• morfologia z rozmazem,
• próby wątrobowe.

Niekiedy lekarza zalecają również przeprowadzenie USG jamy brzusznej, RTG klatki piersiowej, rezonans magnetyczny, czy tomografie komputerową.

W czasie dokonywania oceny węzłów chłonnych lekarz weźmie pod uwagę ich umiejscowienie, wielkość, ilość, konsystencję, bolesność, jak również stan skóry znajdującej się nad powiększonymi węzłami chłonnymi. W wywiadzie istotne będzie również ogólne samopoczucie pacjenta, choroby jakie dotąd przechodził, jak również dodatkowe pojawiające się dolegliwości.