Dobry Lekarz

• Kaszel
• Kichanie
• Kołatanie serca
• Niepokój
• Szum w uszach
• Świąd
• Trudności w oddychaniu
• Wstrząs
• Zaczerwienienie skóry

Szukaj chorób wg objawów: Objawy choroby

Nadwrażliwość układu immunologicznego może być przyczyną wielu chorób.

Nadwrażliwość układu odpornościowego, utożsamiana z alergią, czyli uczuleniem, jest patologicznym stanem, w którym odpowiedź immunologiczna jest nadmiernie nasilona i prowadzi do uszkodzenia tkanek. Alergią mogą wywoływać czynniki zewnętrzne lub wewnętrzne, zwane alergenami.

Nadmierna produkcja przeciwciał (IgE) w stosunku do niektórych normalnie nieszkodliwych antygenów jest przyczyną chorób atopowych („dziwnych chorób) takich jak:
- alergiczny nieżyt nosa,
- alergiczne zapalenie spojówek,
- astma,
- nietypowe reakcje przewodu pokarmowego na niektóre pokarmy – alergia pokarmowa

Szczególną postacią nadwrażliwości jest anafilaksja. Jest to ostra reakcja ogólnoustrojowa u osób poprzednio uczulonych, które ponownie spotkały się z uczulającym antygenem.

Anafilaksja jest zespołem charakterystycznych objawów klinicznych, w których różne mechanizmy prowadzą do aktywacji mastocytów i bazofilów, uwalniania z nich mediatorów oraz odpowiedzi narządów docelowych. Jest to dość szerokie określenie uwzględniające zarówno mechanizmy immunologiczne, jak i nieimmunologiczne. Dlatego pod pojęciem anafilaksji rozumie się zespół charakterystycznych objawów klinicznych bez względu na mechanizm wywołujący.

Podstawową różnicą między zaostrzonym odczynem alergicznym a anafilaksją jest stale utrzymujący się podprogowy poziom IgE. Wzrost IgE ponad ten poziom wyzwala mechanizmy anafilaktyczne. Zatem chorzy z alergiami atopowymi (np. astma oskrzelowa) są w grupie wysokiego ryzyka wystąpienia anafilaksji.

Typowe objawy to :
- szybki (w ciągu kilku minut) narastający niepokój,
- zaczerwienienie skóry,
- kołatanie serca,
- świąd,
- szum w uszach,
- kaszel,
- kichanie,
- trudności w oddychaniu z powodu obrzęku krtani lub skurczu oskrzeli.
- Może dojść także do wstrząsu (ogólnej zapaści organizmu) powodującego utratę przytomności, a nawet śmierć.

Alergenami w tych reakcjach może być dosłownie wszystko:
- antybiotyki,
- substancje zawarte w pokarmach (rybach, orzeszkach ziemnych, cytrusach),
- jady owadów,
- pyłki drzew i traw,
- sierść zwierząt domowych
- itp.

Efektem nadwrażliwości komórkowych mechanizmów odpowiedzi odpornościowej (limfocyty Th, Tc i makrofagi) może być kontaktowe zapalenie skóry lub fotoalergie. Reakcje tego typu są wywoływane najczęściej przez substancje zawarte w proszkach do prania, farbach, tworzywach sztucznych, kosmetykach czy niektórych lekach.

Z nadwrażliwością układu odpornościowego może wiązać się między innymi:
- zapalenie kłębuszkowe nerek,
- alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych,
- odrzucanie przeszczepów,
- zapalenie opon mózgowych i mózgu po szczepionce przeciw wściekliźnie,
- a także hemoliza krwinek czerwonych po przetoczeniu krwi niezgodnej grupowo

Niekiedy mechanizmy odpornościowe są uruchamiane przeciwko własnym tkankom. Mamy wtedy do czynienia z chorobami autoimmunizacyjnymi, takimi jak:
- oporność insulinowa (cukrzyca insulinozależna, typu I),
- stwardnienie rozsiane,
- choroba Gravesa – Basedowe,
- choroba Addisona
- czy reumatoidalne zapalenie stawów (gościec).

Dlaczego tolerancja immunologiczna wobec komórek własnego organizmu czasem zanika, nie jest do końca wyjaśnione. Za możliwe przyczyny chorób autoimmunizacyjnych podaje się czynniki genetyczne, zakażenia wirusowe i bakteryjne, zmiany w zakresie antygenów MHC, zaburzenia dojrzewania limfocytów, osłabienie supresji.

Leczenie chorób związanych z nieprawidłowym funkcjonowaniem układu odpornościowego często wymaga osłabienia tego układu.

W poważnych schorzeniach alergicznych pacjentów poddaje się odczulaniu, przez podanie im niewielkich ilości antygenu, który wywołuje reakcję uczuleniową. Leczenie odczulające jest najczęściej stosowane w przypadku astmy oskrzelowej i kataru siennego (pyłkowicy), gdzie uzyskuje się najkorzystniejsze wyniki. Leczenie uczuleń innego typu, jak na przykład na kurz domowy, nie zawsze jest skuteczne.

W przypadku wystąpienia reakcji alergicznych stosuje się różne środki farmakologiczne:
- leki przeciw alergiczne,
- leki zmniejszające nasilenie procesu alergicznego,
- leki antyhistaminowe,
- leki rozkurczające oskrzela,
- leki wykrztuśne rozrzedzające śluz,
- kortykosteroidy (działanie przeciwzapalne, przeciwwysiękowe i przeciwstresowe)
- oraz leki przeciwzapalne i antybiotyki

Bardzo ważnym sposobem zapobiegania chorobom alergicznym i ich leczenia jest terapia klimatyczna.