Dobry Lekarz

Anemia, czyli inaczej niedokrwistość to jedna z częściej pojawiających się dolegliwości, na którą cierpi wiele osób niekoniecznie zdając sobie z tego faktu sprawę. Jej wystąpienie oznacza, że doszło do zmniejszenia ilości hemoglobiny w organizmie. Przyczyną takiego stanu rzeczy mogą być niedobory żelaza, urazy i operacje, choroby szpiku kostnego, nadmiernie obfite miesiączki czy nawet uwarunkowania genetyczne. Jeśli pojawiają się u nas objawy anemii to nie powinniśmy ich lekceważyć, gdyż ma ona wpływ na funkcjonowanie całego organizmu. Przy zbyt niskim poziomie hemoglobiny we krwi stwierdza się często również zbyt niską liczbę erytrocytów oraz obniżony hematokryt.

Hemoglobina w naszej krwi

Obecność odpowiedniego poziomu hemoglobiny we krwi jest bardzo istotna. Jest ona czerwonym barwnikiem, który znajduje się we wnętrzu czerwonych krwinek. Odpowiada ona za wiązanie tlenu i przekazuje go do różnych narządów oraz tkanek w organizmie. Jej rola obejmuje również odprowadzanie dwutlenku węgla czyli pozbywanie się go z ustroju. W momencie gdy pojawia się niedobór hemoglobiny lub czerwonych krwinek lub jednych i drugich, to wyraźnie pogarsza się funkcjonowanie całego organizmu. Jednocześnie dochodzi do pojawienia się wielu nieprzyjemnych objawów.

Rodzaje anemii

Anemia może mieć różne stopnie nasilenia i właśnie na ich podstawie dokonuje się jej podziału na konkretne rodzaje:

- Niedokrwistość łagodna
- Niedokrwistość umiarkowana
- Niedokrwistość ciężka
- Niedokrwistość zagrażająca życiu

Jakie są przyczyny pojawiania się anemii?

Najczęściej stwierdzanym powodem pojawienia się anemii jest niedobór żelaza. Jest to bowiem podstawowa składowa hemoglobiny. To właśnie żelazo odpowiada za odpowiednią budowę i działanie czerwonych krwinek. Każdy z nas dostarcza je do organizmu wraz z pożywieniem, do jego wchłaniania się dochodzi w jelitach, a następnie jest odpowiednio z krwią rozprowadzane po organizmie, zgodnie z jego potrzebami.

Występowanie niedoborów żelaza u kobiet może wiązać się z występowaniem nadmiernie obfitych miesiączek. Oprócz tego takie niedobory pojawia się na skutek stosowania nieodpowiedniej do potrzeb swojego organizmu diety. Pośród osób najsilniej zagrożonych wystąpieniem anemii wymienić należy kobiety w ciąży oraz karmiące piersią, a także osoby młode w okresie dojrzewania, czyli w czasie gdy pojawia się zdecydowanie większe zapotrzebowanie organizmu na ten właśnie pierwiastek.

Jeśli z różnych przyczyn dochodzi do nadmiernego krwawienia – operacja, uraz, krwawienia z przewodu pokarmowego, z dróg moczowych czy oddechowych to również dochodzi do dużej utraty żelaza

Zupełnie inaczej wygląda sytuacja, jeśli pacjent cierpi na upośledzenie produkcji czerwonych krwinek. W sytuacji, gdy szpik kostny nie zawiera odpowiedniej ilości substancji, które posłużą do wytworzenia prawidłowych krwinek, to dochodzi do powstawania krwinek zdecydowanie mniej wartościowych, które wyróżniają się nieprawidłowym kształtem i nie są w stanie spełniać swojej funkcji. Niekiedy ilość substancji nie ma większego znaczenia, bo pomimo ich prawidłowego poziomu dochodzi do częściowego lub całkowitego wstrzymania produkcji krwinek.

Medycynie znane są również przypadki, że produkcja czerwonych krwinek zostaje zaburzona w wyniku chorób toczących się w innych tkankach i narządach. Pośród przyczyn występowania anemii musi się jeszcze znaleźć zdecydowanie zwiększony rozpad czerwonych krwinek, który stanowi konsekwencje wad w ich budowie, które mogą mieć charakter genetyczny lub pojawić się w dowolnym momencie życia.

Jakie są objawy anemii?

Niezależnie od przyczyny anemii wyróżnia ją przede wszystkim ogólne osłabienie organizmu, i wyraźny spadek kondycji. Pogarsza się stan włosów, które w czasie anemii są słabsze, łamliwe i często dochodzi do ich wypadania. Zmiany widoczne są również na paznokciach, które stają się bledsze i widoczne są na nich podłużne prążki oraz rowki. Bardzo często spotykanym objawem jest również nadmierne przesuszanie się skóry.

Oprócz tego pośród objawów anemii znajdują się:

- senność,
- osłabienie,
- łatwe i szybkie męczenie się,
- bóle oraz zawroty głowy,
- spadek koncentracji,
- duszności,
- kołatanie serca,
- blada skóra oraz błony śluzowe wewnątrz jamy ustnej i gałek ocznych.

Zdaniem specjalistów u niektórych pacjentów w przebiegu anemii pojawiają się zmiany w obrębie języka. Jego powierzchnia staje się wyraźnie gładsza, dochodzi ból oraz pieczenie. Często zauważalne jest również spaczone łaknienie, które jest charakterystycznym objawem przede wszystkim u dzieci. Mają one ochotę na kredę, surowy ryż, krochmal, czy glinę.

Jak rozpoznaje się anemię?

Rozpoznanie niedokrwistości ma miejsce na podstawie wyników badań laboratoryjnych, a konkretnie morfologii krwi, w której stwierdzany jest zbyt niski poziom hemoglobiny oraz czerwonych krwinek. Sprawdzana jest ilość oraz wielkość czerwonych krwinek, a to łącznie z skrupulatnie przeprowadzonym przez lekarza wywiadem w wielu przypadkach daje możliwość określenia przyczyny wystąpienia anemii.

W sytuacji, gdy nie znamy przyczyny, zalecane jest przeprowadzenie dodatkowych badań takich jak: badania oceniające gospodarkę żelazem, liczba retikulocytów, stężenie kwasu foliowego i witaminy B12, stężenie bilirubiny z rozdziałem, przeciwciała przeciw czerwonym krwinkom, badanie kału na krew utajoną, odczyn Coombsa.

Jak wygląda leczenie anemii?

Leczenie niedokrwistości ma w większości przypadków silny związek z przyczyną jej pojawienia się. Może np. chodzić o leczenie powodującej ją choroby. Jeśli mamy do czynienia z najpowszechniejszą formą anemii wynikającą z niedoborów żelaza to leczenie opiera się na podawaniu preparatów tego pierwiastka, zwykle doustnie. Jeśli będzie to możliwe, koniecznie należy zadbać o całkowite wyeliminowanie przyczyny anemii, co pozwoli na wyeliminowanie jej późniejszych nawrotów.

Skrajne sytuacje wymagają przetaczania krwi, a niektóre choroby uwarunkowane genetycznie, mogą również prowadzić do konieczności wykonania przeszczepu szpiku. W anemii z niedoboru zaleca się również restrykcyjne przestrzeganie odpowiedniej diety, w daniach powinny znajdować się zielone warzywa w dużej ilości, czerwone mięso oraz podroby, produkty pełnoziarniste, buraki i kasze gruboziarniste. Lepsze wchłanianie się żelaza zapewni nam spożywanie go w towarzystwie produktów z bogactwem witaminy C. Z koeli spożywając kawę, herbatę, dużą ilość błonnika, czy produkty mleczne musimy mieć na uwadze, że poziom wchłaniania się żelaza może się znacząco zmniejszyć.