Dobry Lekarz

SIBO to skrót od angielskich słów Small Intestinal Bacterial Overgrowth, co w języku polskim oznacza rozrost bakteryjny jelita cienkiego. Do rozwoju tej dolegliwości dochodzi w sytuacji, gdy zaburzona zostaje równowaga bakteryjna w obrębie przewodu pokarmowego. Najprościej można wytłumaczyć to w następujący sposób: w układzie pokarmowym każdego człowieka występują różnorodne bakterie, zarówno takie o działaniu pozytywnym, jak i te negatywne. Z naszym zdrowiem i funkcjonowaniem organizmu wszystko jest w porządku jeśli pomiędzy nimi zachowana zostaje pewna równowaga. Niepokojąca może być przewaga tych złych bakterii, wówczas pojawiają się pierwsze dolegliwości.

Właśnie SIBO jest stanem, w którym te „złe” bakterie nadmiernie się mnożą. Konsekwencją jest pojawienie się stanu zapalnego w obrębie jelita cienkiego, a oprócz tego mogą mieć swój udział w fermentacji treści pokarmowej. Właściwie ten ostatni proces powinien mieć miejsce dopiero w jelicie grubym, gdyż ciemnie nie zostało do niego odpowiednio przystosowane. Problemem są zbyt cienkie ścianki, jak również delikatna błona śluzowa. Normalnie w zdrowej osoby na tym etapie przeprowadzane jest trawienie i wchłanianie substancji odżywczych.

Objawy SIBO:
- zwiększenie produkcji gazów jelitowych,
- wzdęcia,
- gazy jelitowe, o bardzo nieprzyjemnym zapachu, np. siarkowodoru,
- bóle brzucha,
- nadwrażliwość trawienna,
- biegunki, a czasem zaparcia,
- uczucie przelewania się w brzuchu,
- niekontrolowane bekanie.

Osoby chore odczuwają związane z tym stanem objawy i dolegliwości jako bardzo nieprzyjemne i wstydliwe, a oprócz tego krępujące i uporczywe.

Jakie są przyczyny występowania SIBO?

Specjaliści wymieniają liczne przyczyny występowania u pacjentów rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego. Każda z nich jest wysoce prawdopodobna, a u każdego pacjenta powód wystąpienia choroby i jej przebieg mogą być nieco inne, bardziej osobnicze. Do najistotniejszych zalicza się:
- stosowanie diety, która jest bogata w niezdrowe tłuszcze, przetworzoną żywność czy szybko fermentujące węglowodany.
- Stosowanie niektórych leków – dotyczy to przede wszystkim przewlekłego stosowania w większych ilościach. Pośród leków stwarzających można wymienić NLPZ (niesteroidowe leki przeciwzapalne w tym np. ibuprom), antybiotyki pozbawione wsparcia substancji probiotycznych, IPP – inhibitory pompy protonowej, które stosuje się w przypadku zgagi, czy leki przeciwdepresyjne. Stosowanie takich leków może zaburzać funkcjonowanie mikroflory jelitowej.
- Narażenie na silny stres, gdyż prowadzi on do zahamowania pracy układu trawiennego.
- Zbyt niski poziom wydzielania kwasu solnego, co może mieć miejsce np. w czasie leczenia refluksu.
- Spowolnienie motoryki jelit, która występuje przy takich schorzeniach, jak choroba Parkinsona, czy Hashimoto.
- Dysbioza czyli zaburzenia flory jelitowej.
- Przewlekłe zakażenie Helicobacter pylori, którego konsekwencją jest zanik śluzówki żołądka.

W jaki sposób specjaliści diagnozują SIBO?

Zdecydowanie najdokładniejszą i najbezpieczniejszą metodą, która pozwala na zdiagnozowanie SIBO jest przeprowadzenie testu oddechowego. W jego przebiegu specjalna maszyna dokonuje badania składu powietrza, które wydychamy. Takie badanie wymaga od pacjenta odpowiedniego przygotowania. Jednym z wymogów jest przebywanie przez kilka dni na specjalnej diecie - wówczas zakazane jest spożywanie warzyw, owoców, pieczywa, nabiału i makaronów. Z kolei w ciągu 12 godzin poprzedzających badanie zakazane jest jedzenie czegokolwiek, picie, mycie zębów, płukanie ust, ćwiczenia czy palenie papierosów. W czasie badania pacjent dmucha do specjalnego kubeczka na czczo, następnie po umyciu zębów pastą bez dodatku cukru, a na koniec po wypiciu laktulozy. Na wykonanie tej procedury medycznej musimy przeznaczyć co najmniej 3 godziny.

Testy oddechowe sprawdzają się również w diagnozowaniu nietolerancji laktozy lub fruktozy, jak również zakażenia Helicobacter pylori. W związku z tym najlepszą opcją jest, abyśmy otrzymali skierowanie od lekarza do przeprowadzenia takiego badania i zaznaczył na nim o sprawdzenie czego konkretnie mu chodzi.

W gestii lekarza leży zlecenie innych badań. Często przeprowadza się również gastroskopię i kolonoskopię, jednak są to badania o dość wysokiej inwazyjności i nieprzyjemne dla pacjenta, a dodatkowo nie wyróżniają się wysoką skutecznością w diagnozowaniu akurat tej dolegliwości. Wykonanie gastroskopii pozwala na dotarcie najdalej do dwunastnicy, z kolei kolonoskopia poddaje ocenie jelito grube oraz końcówkę jelita cienkiego. Natomiast SIBO jest dolegliwością, która może zlokalizować się w każdym miejscu w jelicie cienki, a ma ono kilka metrów, więc dotarcie do zmian takimi metodami jest właściwie niemożliwe.

Dolegliwości pochodzące od jelit diagnozuje się również przy wsparciu badania kału, w celu ustalenia stężenia kalprotektyny. Jeśli uzyskany wynik będzie przekraczał normę to oznaczać to będzie, że w obrębie jelit występuje stan zapalny, który może pojawić się w wyniku zakażeń przewodu pokarmowego lub przy chorobie zapalnej jelit.

Czemu konieczne jest odpowiednie leczenie SIBO?

Jelita, a szczególnie właśnie jelito cienkie są powierzchnią poprzez którą nasz organizm bezpośrednio styka się ze środowiskiem zewnętrznym. Warto pamiętać, że jelita mają większy obszar niż skóra. Jelito cienkie ma trawić oraz wchłaniać substancje odżywcze. W czasie pasażu pokarmów przez długie jelita, składniki odżywcze wnikają przez jego ścianki i docierają do krwiobiegu. Nieprawidłowe funkcjonowanie bariery jelitowej wynikające właśnie ze stanu zapalnego powoduje, że do krwi przenikają związki i substancje, które nie powinny się w niej znaleźć.

Pojawienie się stanu zapalnego w jelitach powoduje znaczący spadek wchłaniania mikroelementów. Kolejnym problemem jest fakt, że gdy pojawiają się problemy jelitowe to narzucamy sobie znaczące ograniczenia dietetyczne, co może prowadzić do pogłębiania się niedoborów i wielu poważnych chorób.

Leczenie SIBO

Prowadzeniem leczenia powinien zająć się gastrolog, który dobierze odpowiednie leki. Podstawą jest najczęściej antybiotykoterapia, dobrym lekiem jest tu ryfaksymina, która skutecznie likwiduje chorobotwórcze szczepy bakterii w jelicie cienki i oszczędza te dobre. Niekiedy konieczne jest wprowadzenie dodatkowych antybiotyków.