Dobry Lekarz

Depresja jest chorobą i to powinien być punkt wyjścia do jakichkolwiek dalszych rozważań. Niestety nadal wiele osób jej za taką nie uznaje, przez co nie jest prowadzone leczenie, a nawet może dochodzić do tragedii. WHO czyli Światowa Organizacja Zdrowia alarmują, że depresja stanowi obecnie jedną z głównych przyczyn niesprawności i niezdolności do pracy, a jednocześnie jest najczęściej spotykanym zaburzeniem natury psychicznej. Jest to schorzenie, które dwukrotnie częściej występuje u kobiet niżeli u mężczyzn. Statystyki wskazują, że nawet co dziesiąta osoba, która przychodzi do lekarza POZ z powodu innych dolegliwości ma pełnoobjawową depresję i nawet jeszcze raz tyle osób cierpi z powodu pojedynczych objawów.

Sytuacja leczenia depresji nie wygląda pozytywnie. Choroba nie jest rozpoznawana nawet u połowy chorych, a nawet po diagnozie odpowiednie leczenie otrzymuje jedynie część pacjentów. W związku z tym każdy z nas powinien znać objawy depresji i sposoby jej leczenia.

Objawy depresji mogą być przewlekłe lub o charakterze nawracającym. Pamiętajmy, że jest to choroba, która może być leczona i na pewno powinna być. Nowoczesne terapie są coraz mniej obciążające dla pacjentów i jednocześnie wykazują się wysokim poziomem skuteczności.

Depresja i jej objawy

1. Utrata radości życia, odczuwania przyjemności – pojawia się zwykle stopniowo. Zwykłe rzeczy przestają cieszyć, wszystko zaczyna się stawać obojętne. Zanika radość życia i chęć do przezywania każdego kolejnego dnia.

2. Spadek aktywności życiowej – o osobie z depresją można śmiało powiedzieć, że zaczyna stopniowo zamykać się w domu, unika ludzi i znajomych, rezygnuje z zainteresowań, które i tak przestają sprawiać jej radość. Pojawiają się również problemy z organizowaniem i podejmowaniem działań i czynności.

3. Myślenie depresyjne – całe swoje życie, to co było jest i będzie, osoba chora na depresje określa negatywnie pesymistycznie, nie widzi sensu i nic dobrego. Spada poczucie własnej wartości i samoocena.

4. Lęk - w wielu przypadkach towarzyszy depresji, choć nie stanowi jej klasycznego objawu. Pacjent często nie potrafi określić czego dokładnie się boi, jednak uczucie lęku towarzyszy mu nieustannie.

5. Utrata sensu życia, myślenie o śmierci – pojawia się pragnienie śmierci, pragnienie samobójstwa, a nawet jego planowanie. Takie myśli pojawiają się zazwyczaj niezależnie od woli pacjenta. W takiej chwili zwykle widoczne jest tzw. wołanie o pomoc, czyli informowanie otoczenia o pojawiających się myślach. Taki pacjent wymaga bezwzględnej konsultacji z psychiatrą.

U osób z depresją bardzo często pojawiają się również dolegliwości zdecydowanie mniej charakterystyczne, takie jak pogorszenie pamięci i funkcji poznawczych, spadki koncentracji, zaburzenia snu, utrata lub zmniejszenie apetytu, spada libido, z kolei u kobiet spotyka się zaburzenia cyklu płciowego oraz zaburzenia miesiączkowania. W przypadku osób, u których występuje typowa postać zaburzeń depresyjnych wyróżniające jest pojawianie się dobowego wahania samopoczucia. W związku z tym większość pacjentów zdecydowanie gorzej czuje się w godzinach porannych i rozpoczęcie dnia jest dla nich bardzo trudne. Z kolei wieczorem obserwują lepsze samopoczucie.

Co powoduje depresję?

Depresja może pojawiać się na skutek zmiany poziomu neuroprzekaźników w mózgu, czynników genetycznych, chorób przewlekłych, stanu zdrowia somatycznego, uzależnień, stresujących wydarzeń życiowych, relacji rodzinnych i małżeńskich, poczucia samotności, sytuacji zawodowej, materialnej, szkolnej czy mieszkaniowej.

Pojawienie się depresji wiąże się często z pojawieniem się jednocześnie kilku z wymienionych powyżej czynników. Jeśli zachowanie i stan jakiejś osoby wzbudza jej niepokój lub zwracają na to osoby z jej otoczenia, to wskazane jest skonsultowanie się w psychiatrą, aby możliwe było postawienie diagnozy depresji. Pamiętajmy, że nawet pojedyncze myśli samobójcze powinny skłaniać do wizyty w gabinecie psychiatry.

Lekarze, inny personel medyczny, jak i osoby z otoczenia chorego powinny zwrócić uwagę na następujące czynniki u pacjenta i nakłonić go do wizyty u psychiatry jeśli występuje:

- dolegliwości bólowe o przewlekłym charakterze – również somatyczne i neurologiczne,
- bezsenność,
- silne nasilenie objawów depresyjnych,
- pobudzenie psychoruchowe,
- silny lęk,
- zaniedbanie wyglądu i higieny osobistej,
- nadużywanie alkoholu i innych substancji o działaniu psychoaktywnym,
- żałoba czy problemy małżeńskie,
- w wywiadzie próby lub tendencje samobójcze,
- występowanie samobójstw wśród bliskich krewnych chorego.

Rozpoznanie depresji opiera się przede wszystkim na skrupulatnym wywiadzie, rozmowie z chorym, a jak jest taka możliwość również z jego bliskimi. Jednocześnie konieczne jest zdiagnozowanie również współistniejących zaburzeń natury psychicznej, takich jak zaburzenia lękowe, czy nadużywanie substancji psychoaktywnych. Niezbędna jest również wnikliwa ocena zdrowia somatycznego pacjenta, aby sprawdzić występowanie ewentualnych chorzeń, które mogą powodować depresję lub występować z nią równocześnie.

Leczenie depresji

W leczeniu depresji skupiamy się na łagodzeniu objawów, jak również staramy się doprowadzić do tego, aby pacjent mógł funkcjonować tak, jak wyglądało to zanim pojawiły się objawy. Osiągnięcie remisji i zapobieganie zawrotom ma kluczowe znaczenie. Zalecane jest kompleksowe leczenie objawów depresji, które składać się będzie z przyjmowania leków przeciwdepresyjnych, które powinny zostać odpowiednio dobrane przez psychiatrę. Oprócz tego wskazana jest psychoterapia i psychoedukacja.

W czasie gdy występuje nasilenie objawów, pacjent powinien pojawiać się w gabinecie psychiatry raz na 1-2 tygodnie, jeśli uda się osiągnąć remisję to raz w miesiącu. Zarówno sam pacjent, jak i jego bliscy powinni poznać samą chorobę i zdawać sobie sprawę z jej objawów, następstw czy zagrożeń jakie ze sobą niesie. Dla osiągnięcia dobrego stanu pacjenta konieczna jest jego pełna współpraca i restrykcyjne stosowanie się do zaleceń. Tylko w ten sposób możliwe jest osiągnięcie remisji.