Dobry Lekarz

Rwa kulszowa to określenie dolegliwości stosunkowo znane, jednak czy każdy z nas wie, co pod tą nazwą się dokładnie kryje? Jest to ból pojawiający się w okolicy lędźwiowo-krzyżowej pleców i promieniujący przez pośladki, uda i łydki aż do stopy. Pacjenci zaznaczają, że ból ten ma bardzo uciążliwy charakter, który bardzo utrudnia normalne funkcjonowanie. Jednocześnie przy tej jednostce chorobowej często pojawiają się dodatkowo zaburzenia czucia oraz znaczne osłabienie mięśni. Niestety również leczenie nie jest w tym przypadku łatwe, bo problem ma tendencję do nawracania. Aby terapia była skuteczniejsza konieczne jest poznanie przyczyny i istoty problemu, jak również sposobów jego leczenia.

Niestety występowanie rwy kulszowej jest stosunkowo częste. Dolegliwość ta jest wyjątkowo nieprzyjemna i uciążliwa dla pacjentów. Wyróżnia ja bardzo silny ból, który lokalizuje się w dolnej części kręgosłupa, jednak jeszcze gorsze jest to, że promieniuje on przez pośladki, uda goleń do stopy i aż do jej palców. Wystąpienie ataku rwy kulszowej sprawia, że zupełnie zapominamy o codziennych obowiązkach i aktywnościach, gdyż sprawia on, że niemożliwe staje się normalne poruszanie się.

Przyczyny występowania rwy kulszowej

Problem dotyczy największego nerwu w ciele człowieka czyli nerwu kulszowego. Jest on połączeniem kilku korzeni nerwowych, które wychodzą z kanały kręgowego na wysokości odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa. Jednak nie kończy on się tu, tylko biegnie dalej przez pośladek, udo aż do stopy. Uraz lub ucisk na nerw kulszowy może pojawić się w każdym miejscu, to jednak rwa kulszowa występuje najczęściej w wyniku ucisku na korzenie nerwowe w kanale kręgowych przez fragment krążka międzykręgowego, czyli zapalenie korzonków, bądź wystąpienie zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa oraz wypadnięcie krążka międzykręgowego – dysku.

Ostra rwa kulszowa pojawia się często na skutek pojawienia się ucisku na korzenie nerwowe poprzez zwyrodniały krążek międzykręgowy. Zwyrodnienia w tym obszarze można uznać za nieuniknione, gdyż proces ich powstawania ma swój początek w okresie dojrzewania i wraz z wiekiem postępuje. Często określany jest mianem dyskopatii. Gdy kręgosłup jest nadmiernie obciążany to zmiany o charakterze zwyrodnieniowym się nasilają. Świadczy o tym nasilający się ból w dolnej partii kręgosłupa, który może być uzupełniany o ból promieniujący wzdłuż korzeni nerwowych. Takie rozchodzenie się bólu w dół nogi jest charakterystyczne właśnie dla rwy kulszowej.

Pośród innych przyczyn mogących powodować atak rwy kulszowej wymienić należy nieprawidłową budowę miednicy oraz skrzywienia kręgosłupa. Zdarza się, że pojawienie się rwy kulszowej ma miejsce w zaawansowanej ciąży, gdy środek ciężkości ciała się przesuwa i obciążenia dla kręgosłupa nie są prawidłowe. Jest to znaczenie silniejszy i bardziej dokuczliwy ból niż typowy ból krzyża w tym okresie.

Jeśli podobny ból występuje z przedniej strony ciała, rozpoczyna się od pachwiny i promieniuje przez udo do kolana, to mamy do czynienia z rwą udową, która pojawia się w wyniku nacisku na nerw udowy lub jego korzenie.

Rwa kulszowa i jej objawy

Początek tej dolegliwości może być nagły i pojawić się np. w wyniku urazu lub gwałtownego przeciążenia kręgosłupa. Jednak istnieje te możliwość, że będzie rozwijać się powoli, w takiej sytuacji dolegliwości bólowe początkowo będą promieniować na inne części ciała. Najczęściej rwa kulszowa rozpoczyna się od bólu w lędźwiowo-krzyżowej części kręgosłupa.

Zależnie od tego, na który z korzeni pojawia się ucisk, ból może promieniować w dół do pośladka, bocznej bądź tylnej części uda, podudzia, stopy oraz jej palców. W związku z tym możliwe jest rozprzestrzenienie się dolegliwości bólowych na całej powierzchni nerwu kulszowego. Jednak w niektórych przypadkach obejmuje on jedynie część obszaru ciała.

Dodatkowo w przypadku rwy kulszowej stwierdzane są objawy towarzyszące:
- zaburzenia czucia czyli pojawianie się mrowienia i drętwienia,
- osłabienie mięśni,
- w przypadku silnych ataków rwy kulszowej mogą pojawić się trudności z wypróżnianiem i oddawaniem moczu.

Jeśli dolegliwości bólowe w dole kręgosłupa połączone są ze znacznym spadkiem siły mięśni, np. nie ma możliwości wyprostowania lub zgięci kończyny, trudności z oddawaniem moczu i defekacją czy nie odczuwanie normalnie dotyku na skórze to koniecznie powinniśmy zgłosić się do lekarz.

W jaki sposób lekarz stawia diagnozę?

Podstawą diagnostyki w przypadku rwy kulszowej jest dokładny wywiad z pacjentem i wskazanie przez niego precyzyjnie umiejscowienia bólu, jego siły oraz tego jak często występuje. Niezwykle ważny i konieczny do uwzględniania w wywiadzie jest również styl życia pacjenta, zawód jaki wykonuje, poziom codziennej aktywności fizycznej oraz choroby jakie przebył.

W czasie badania oceniana jest siła mięśniowa oraz odruchy w dolnej części ciała, czucie oraz napięcie korzeni nerwowych. Pacjent kładzie się na leżance i w tej pozycji jego nogi są unoszone do góry, zginane i prostowane. Oprócz tego wywołuje się wrażenia czuciowe,w wyniku dotykania skóry ostrym i tępym narzędziem.

Dodatkowe badania zlecane jeśli istnieje podejrzenie występowania nowotworu lub zmiany zapalnej w kręgosłupie, a także gdy pojawiają się objawy neurologiczne. Wśród tych podstawowych wykonuje się wówczas: rentgen, rezonans magnetyczny i tomografię komputerową.

Jak wygląda leczenie rwy kulszowej?

Pojawienie się rwy kulszowej sprawia, że konieczne staje się natychmiastowe odciążenie kręgosłupa. Pacjentowi z tą dolegliwością zaleca się pozostanie w łóżku, powinien on leżeć na boku, a nogi zaleca się aby były zgięte w stawach kolanowych i biodrowych. Innym rozwiązaniem jest położenie się na plecach i podłożenie poduszek pod kolana. Poprawa pojawia się po upływie 1-2 dni, jeśli jednak dochodzi do nasilania się bólu, konieczne jest skonsultowanie się z lekarzem.

Często ulga od dolegliwości bólowych pojawia się po zażyciu środków o działaniu przeciwbólowym, np. tych, które w swoim składzie zawierają ibuprofen. Sprawdza się również stosowanie maści o działaniu rozgrzewającym i przeciwbólowym miejscowo oraz okładów chłodzących. Przy bardzo silnych bólach lekarz może zalecić silne środki przeciwbólowe,nawet podawane w zastrzykach.

Leczenie zachowawcze obejmuje rehabilitację i fizykoterapię. Obejmują one ćwiczenia oraz zabiegi takie jak chociażby elektrostymulacja, ciepło, krioterapia czy ultradźwięki. Dobiera się je w sposób indywidualny. Ostatecznie przy niedowładach kończyn, zaburzeniach czucia i zatrzymaniu moczu przeprowadza się operację. Jest to jednak ostateczność. Jeśli w kanale kręgowym stwierdzony zostanie ropień lub guz, czy niestabilne złamanie kręgosłupa to konieczna jest pilna operacja.