Dobry Lekarz

Według ubiegłorocznego raportu „The Workforce View in Europe” blisko 18% pracowników w europejskich firmach codziennie boryka się z sytuacjami stresowymi. Intensywny tryb życia, pośpiech, duża liczba obowiązków i ciągła presja – życie zawodowe może okazać się prawdziwym obciążeniem.

Stres wydaje się trudnym do zdefiniowania pojęciem. Najłatwiej mówić o nim jako o stanie nadmiernego napięcia i pobudzenia nerwowego, który w długotrwałej perspektywie może okazać się przyczyną stopniowego zaburzania naturalnej równowagi wewnętrznej organizmu. Długie utrzymywanie się stresu znacząco odbija się na kondycji psychofizycznej człowieka. Nadmiar pracy i wynikające z tego poczucie przytłoczenia, przemęczenie psychiczne i fizyczne, niewłaściwe odżywianie, skończywszy na nieustannym pośpiechu dnia codziennego – to najczęstsze przyczyny wywołujące stres. W pewnym momencie organizm nie działa już optymalnie, a pojawiające się problemy stanowią oznakę długotrwale utrzymującego się stanu napięcia. Powiedzenie „stres bierze górę” jest w tym kontekście jak najbardziej zasadne.

Stres – następstwa

Organizm wystawiony przez długi czas na działanie stresu zaczyna odczuwać konsekwencje nieprawidłowości w gospodarce neuroprzekaźników (związków chemicznych odpowiedzialnych za prawidłowe przekazywanie sygnałów pomiędzy komórkami układu nerwowego oraz między tym układem a mięśniami czy gruczołami) i zaburzonej równowagi między nimi. Odbija się to na ogólnym stanie zdrowia i może doprowadzić do pojawienia się szeregu objawów, takich jak:
- utrzymująca się suchość błon śluzowych i jamy ustnej,
- złe samopoczucie i rozdrażnienie,
- niewielki poziom energii oraz ciągłe zmęczenie,
- mimowolne skurcze mięśni i ograniczenie ich siły,
- problemy z koncentracją i skupieniem,
- zwiększona potrzeba dostarczania węglowodanów i łaknienie słodyczy,
- zaburzenia snu i utrudnione zasypianie.
Długotrwale utrzymujący się stres może okazać się niezwykle niebezpieczny dla zdrowia. Stanowi jeden z czynników rozwoju chorób kardiologicznych oraz układu nerwowego[2,5].

Jak sobie radzić ze stresem?

„Lepiej zapobiegać, niż leczyć!”. Tak chyba najprościej można odpowiedzieć na pytanie o skuteczny sposób radzenia sobie ze stresem, który niejednokrotnie stanowi efekt zaburzonego balansu pomiędzy życiem zawodowym i prywatnym. Znalezienie właściwej równowagi oraz odpowiedniego sposobu na rozładowanie nadmiernego napięcia może w znaczącym stopniu zapobiec pojawieniu się wspomnianych objawów. W jaki sposób można profilaktycznie uchronić się przed stresem? Należy zadbać o:
- wprowadzenie regularnej aktywności fizycznej,
- zadbanie o właściwy sen oraz odpowiedni odpoczynek,
- znalezienie odprężającego hobby,
- regularne przerwy w trakcie realizowanej pracy,
- próby racjonalnego podchodzenia do napotykanych problemów,
- częste rozmowy oraz kontakt z bliskimi i zaufanymi osobami[5].

Właściwa dieta to podstawa

Oprócz powyżej wymienionych aspektów nie można zapomnieć o zdrowym i zróżnicowanym odżywianiu. Codzienna dieta stanowi źródło niezbędnych składników odżywczych, które zapewniają optymalizację pracy naszego organizmu i utrzymanie jego równowagi wewnętrznej. Prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego wiąże się z odpowiednią podażą magnezu i witaminy B6 dla pokrycia ich dziennego zapotrzebowania.

Jaki magnez wybrać

Magnez stanowi jeden z podstawowych pierwiastków w zdrowej i zbilansowanej diecie. Jest zaangażowany w szereg istotnych procesów. Jako antagonista wapnia oddziałuje na prawidłową pracę i pobudliwość mięśni. Pośredniczy w przewodnictwie nerwowym, stanowi jeden z głównych składników gospodarki elektrolitowej, wykazuje pozytywny wpływ na funkcje psychologiczne oraz przyczynia się do zachowania prawidłowego metabolizmu energetycznego. Zalecana średnia wartość dziennego spożycia magnezu wynosi ok. 375 mg, ale ma na nią wpływ wiele czynników (m.in. płeć, wiek, aktywność fizyczna)[1,2,3].

– Często pojawia się pytanie, czy forma zakupionego magnezu ma znaczenie. Okazuje się, że niektóre postacie, jak cytrynian lub mleczan, mogą wykazywać lepsze wchłanianie aniżeli inne popularne formy, np. tlenki – komentuje ekspert marki Doppelherz, która jest producentem suplementu diety Doppelherz aktiv Magnez-B6 CYTRYNIAN.

Prof. Ragnar Rylander z BioFact Environmental Health Research Center (Szwecja) zaprezentował w swojej pracy wyniki wielu badań, które stanowią poparcie poglądu o większej biodostępności (tj. szybkości i stopniu wchłaniania) cytrynianu. Wybór odpowiedniej formy magnezu może być jednym z czynników pomocnych przy pokrywaniu zapotrzebowania organizmu na ten pierwiastek.

Witamina B6 w roli kofaktora

Witamina B6, podobnie jak magnez, pełni istotną funkcję w regulacji pracy systemu nerwowego. Pozwala zadbać o właściwą odporność, oddziałuje na metabolizm homocysteiny oraz zapewnia pomoc w redukcji uczucia znużenia. Jej dzienne zapotrzebowanie wynosi 1,4 mg dla dorosłej osoby, choć wartość ta może być znacznie większa przy wzmożonej aktywności psychofizycznej, która wynika ze stresu.

Część specjalistów rekomenduje równoczesną suplementację witaminy B6 i magnezu.[1,3] Witamina B6, jako kofaktor dla dużej liczby enzymów, wykazuje też pozytywny wpływ na działanie magnezu. Połączenie tych dwóch składników może okazać się wartościowe dla funkcjonowania układu nerwowego oraz zapobiegania niektórym objawom długotrwałego stresu. Wyniki badania, które w 2014 zostały opublikowane w artykule „Reducing occupational stress with a B-vitamin focussed intervention: a randomized clinical trial: study protocol” mogą wskazywać na to, że witaminy z grupy B mogą być ekonomicznym i zarazem zrównoważonym rozwiązaniem dla ograniczenia stresu związanego z pracą zawodową.

Naturalne źródła

Jedną z podstaw zdrowego stylu życia jest wspomniana już zróżnicowana dieta. Dlatego lekarze niejednokrotnie polecają pacjentom zmianę dotychczasowych nawyków i wzbogacenie jadłospisu o produkty spożywcze będące bogatym źródłem pożądanych składników aktywnych. Magnez okazuje się powszechnie występującym biopierwiastkiem, który można pozyskać m.in. z produktów pełnoziarnistych, niektórych warzyw (np. szpinaku czy botwiny), orzechów (zwłaszcza migdałów i nerkowców), mleka sojowego, kakao i gorzkiej czekolady czy bananów. W przypadku witaminy B6 głównym źródłem są produkty mięsne, które zawierają dużą ilość pirydoksyny. Drób, wołowina, wieprzowina oraz ryby stanowią niezbędne elementy planu żywieniowego podczas jej niedoborów. Wartościowymi źródłami są również ziemniaki, kapusta, kiełki fasoli oraz zielony groszek. Co więcej, witamina B6 może występować w parze z magnezem np. w pełnoziarnistym pieczywie, bananach czy szpinaku[1,2,3,5].

Bibliografia:
1. 1. Normy żywienia dla populacji Polski, pod red. nauk. Mirosława Jarosza, Instytut Żywności i Żywienia, 2017.
2. 2. Iskra M., Krasińska B., Tykarski A., Magnez—rola fizjologiczna, znaczenie kliniczne niedoboru w nadciśnieniu tętniczym i jego powikłaniach oraz możliwości uzupełniania w organizmie człowieka, Arterial Hypertension 17.6 (2013): 447-459.
3. 3. Gertig H., Przysławski J., Bromatologia: zarys nauki o żywności i żywieniu. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2007.
4. 4. Rylander R., Bioavailability of magnesium salts – a review, Journal of Pharmacy and Nutrition Sciences 4 (2014): 57-59.
5. 5. Pouteau E., Kabir-Ahmadi M., Noah L., Mazur A., Dye L., Hellhammer J., Pickering G., Dubray C., Superiority of magnesium and vitamin B6 over magnesium alone on severe stress in healthy adults with low magnesemia: A randomized, single-blind clinical trial, PLOS ONE 13.12 (2018): https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0208454.
6. 6. Nielsen, F. H., Johnson L. K., Zeng H., Magnesium supplementation improves indicators of low magnesium status and inflammatory stress in adults older than 51 years with poor quality sleep, Magnes Res 23.4 (2010): 158-68.
7. 7. Stough, Con, et al. "Reducing occupational stress with a B-vitamin focussed intervention: a randomized clinical trial: study protocol." Nutrition journal 13.1 (2014): 122.