Każdego roku wiosną powraca problem kleszczy i zagrożenia związanego z przenoszonymi przez nie chorobami. Są one aktywne od marca do listopada. To dość długi okres a jeśli zima jest ciepła, bezmroźna - budzą się znacznie wcześniej. Każdy kontakt z naturą niesie za sobą ryzyko ukąszenia przez kleszcza. Problem ten nie dotyczy wyłącznie osób wędrujących po lasach czy też łąkach, lecz również osób spacerujących po parkach miejskich lub przydomowych ogrodach. Jeśli posiadasz w domu zwierzęta, musisz zachować wzmożoną czujność. Biegając po zaroślach znoszą do domu najwięcej kleszczy, tak zwanych "pasażerów na gapę".

Czym są kleszcze i gdzie najczęściej występują?

Kleszcze to z pozoru małe, niewinne pajączki należące do tej samej rodziny co roztocza. Najczęściej spotykane w lasach liściastych, parkach, wysokich trawach w pobliżu rzek i jezior oraz na łąkach. Doskonale dostosowują się do panujących warunków klimatycznych. Nie straszne im wysokie temperatury ani też wilgotna aura. Do egzystowania potrzebują krwi ofiary. Dorosłe osobniki mają wyjątkowo rozwinięty aparat żądlący, który umożliwia im przeżycie.
Są bardzo groźne, ponieważ przenoszą wirusy i bakterie wywołujące choroby niebezpieczne dla zdrowia i życia. Do najczęstszych chorób wywołanych ukąszeniem przez kleszcza należą: borelioza oraz kleszczowe zapalenie mózgu. Ślina kleszczy zawiera substancje o działaniu znieczulającym, dlatego nie czujemy ukłucia. Zazwyczaj kleszcza dostrzegamy na ciele dopiero wtedy, gdy jest już najedzony i znacznie powiększy swoją objętość.
W Polsce żyje około 21 gatunków kleszczy i nie każdy z nich przenosi bakterie. Aby doszło do zakażenia, musimy mieć bezpośredni kontakt z kleszczem - nosicielem. Do infekcji dochodzi zwykle po upływie od 24 do 48 godzin, dlatego kładzie się tak silny nacisk na dokładne obejrzenie ciała po spacerze. Największa liczba ataków kleszczy przypada na okres od maja do września. Pora dnia również nie jest bez znaczenia. Godziny przedpołudniowe i wieczorne to najaktywniejsze godziny dla kleszczy.

Ukąsił Cię kleszcz - i co dalej?

Kiedy kleszcz przedostanie się na skórę ofiary wędruje po całym ciele w poszukiwaniu odpowiedniego punktu, w który może się wbić. Wybiera miejsca, gdzie naskórek jest znacznie cieńszy, czyli: za uszami, na karku tuż pod linią włosów, pod kolanami, pod pachami lub okolice pachwin, ale równie dobrze będzie się czuł w każdym innym miejscu. Jeśli po spacerze zauważysz na swoim ciele kleszcza nie bagatelizuj tego, ale też nie panikuj. To wcale nie oznacza, że zostałeś zakażony. Jak najszybciej przystąp do usunięcia wbitego pajęczaka. Użyj do tego pęsety i pamiętaj o starannym umyciu rąk przed tą czynnością oraz zdezynfekowaniu rany po ukąszeniu. Przez kilka dni obserwuj miejsce po usunięciu kleszcza. Jeśli nie dochodzi do zaczerwienienia, wszystko jest
w porządku.

Jak bezpiecznie usunąć kleszcza?

Skoro już doszło do ukąszenia, zachowaj spokój i nie panikuj. Nie zdrapuj kleszcza paznokciami ani też go nie wyciskaj. Uszkodzenie odwłoku doprowadzi do rozlania jego wnętrzności, a te z kolei poprzez ranę przedostaną się do Twego krwiobiegu i mogą spowodować rozwój niepożądanych chorób.
Pod żadnym pozorem nie wolno też smarować kleszcza żadnymi substancjami! To odcina mu dopływ powietrza i powoduje wymioty toksycznymi substancjami wprost do Twojego organizmu. Zrób to powoli zachowując pełną ostrożność:

• użyj pęsety lub specjalistycznej pompki dostępnej w aptekach;
• jeśli zdecydujesz się na pęsetę - wysterylizuj ją i chwyć całego kleszcza;
• nie wykręcaj kleszcza;
• wyciągnij go zdecydowanym i energicznym ruchem;
• nie usuwaj żadnych pozostawionych fragmentów owada;
• umyj ręce i miejsce po wczepieniu kleszcza wodą z mydłem a następnie je zdezynfekuj;
• jeśli pojawi się zaczerwieniona otoczka lub opuchlizna udaj się do lekarza.

Jak ustrzec się przed ukąszeniem kleszcza?

W okresie, w którym aktywność kleszczy jest dość wysoka, należy zadbać o odpowiedni strój podczas spaceru. Zaleca się nakładanie długich spodni
i koszulek z długim rękawem. Na wierzch włóż kurtkę lub bluzę z kapturem, co znacznie utrudni pajęczakom przedostanie się na ciało. Przed spacerem spryskaj odsłonięte fragmenty ciała specjalnym sprayem odstraszającym kleszcze. Zadbaj też o swoich czworonogów. Dostępne są preparaty i obroże odstraszające kleszcze. Warto je mieć. Po powrocie do domu zmień ubranie i dokładnie obejrzyj swoje ciało, oraz sierść swojego zwierzaka jeśli Ci towarzyszył. Najlepiej bezzwłocznie wziąć prysznic. Pasożyty, które nie zdążyły się wbić zostaną spłukane pod bieżącą wodą.

Badanie genetyczne kleszczy

Szybkie rozpoznanie zakażenia uchroni pacjenta przed powikłaniami oraz przed przewlekłym i kosztownym leczeniem. Nie jest to łatwe, ponieważ wiele osób pierwsze stadium zarażenia przechodzi bezobjawowo. Aby mieć pewność, że leczenie powinno zostać rozpoczęte jak najszybciej, poddaje się badaniom samego kleszcza. Badanie polega na poszukiwaniu materiału genetycznego patogenów w badanym materiale. Wykorzystuje się do tego metodę Real-Time PCR, która jest niezwykle czuła i specyficzna . Ile kosztuje badanie kleszcza? Zazwyczaj koszt badania na boreliozę oscyluje w granicach 150-160 zł.

Na zwilżonym płatku kosmetycznym w woreczku strunowym lub w jałowym pojemniku prześlij kleszcza, którego usunąłeś ze swojego ciała do dowolnego Punktu Pobrań wraz z wypełnionym formularzem. Badanie to pozwoli rozstrzygnąć czy kleszcz,
z którym miałeś bezpośredni kontakt był nosicielem niebezpiecznych chorób i wirusów. Szybki wynik uchroni Cię przed niepotrzebnym stresem lub pozwoli jak najszybciej rozpocząć właściwe leczenie.