Dobry Lekarz

Atopowe zapalenie skóry – AZS to jedna z najpowszechniejszych chorób alergicznych wieku dziecięcego. Jej poziom występowania jest również wysoki u osób dorosłych. Specjaliści wysnuwają uzasadnione przypuszczenie, choć jeszcze nie poparte jednoznacznymi badaniami, że dieta może znacząco wpływać na łagodzenie objawów związanych z tą dolegliwością. Jeśli więc my lub nasze dziecko chorujemy na AZS to z pewnością warto wiedzieć, jakie zmiany w codziennym jadłospisie mogą przyczynić się do zmniejszenia dokuczliwości objawów, jakie pokarmy powinniśmy wyeliminować?

Czym dokładnie jest AZS?

AZS czyli atopowe zapalenie skóry to schorzenie uwarunkowane genetycznie, nawrotowe, przewlekłe i alergiczne. Swój początek ma najczęściej we wczesnym okresie dzieciństwa. Wyróżniająca jest w niej nieprawidłowa budowa naskórka, jak również pojawianie się zaburzeń w reakcji immunologicznej na alergeny powietrzopochodne oraz pokarmowe. Głównym objawem tego schorzenia jest nasilone i niezwykle uporczywe swędzenie skóry. Dodatkowo robi się ona bardzo sucha i jest bardzo wrażliwa na działanie czynników zewnętrznych, w związku z czym występuje również skłonność do podrażnień.

Jakie znaczenie przy atopowym zapaleniu skóry ma dieta?

U niemowląt oraz małych dzieci występowanie atopowego zapalenia skóry jest w większości przypadków powiązane z alergiami pokarmowymi. W przypadku osób dorosłych nie ma już takiej jasności i jednoznaczności w kwestii rodzajów alergenów. W związku z tym faktem u części pacjentów zastosowanie odpowiedniej diety może okazać się pomocne, podczas gdy u innych nie przyniesie żadnych rezultatów. Leczenie z zastosowaniem diety stosuje się więc z uwzględnieniem wieku pacjenta, posiadanych wyników badań, jak również po indywidualnym rozważeniu możliwych do osiągnięcia korzyści. Znanych jest kilka składników pokarmowych, których wykorzystanie przy atopowym zapaleniu skóry wydaje się być pomocne.

Czego przy AZS jeść się nie powinno?

Przy AZS może występować nadwrażliwość pokarmowa na konkretne produkty. Przyczyna takiego stany rzeczy nie została do końca poznana, jednak objawy nietolerancji pojawiają się najczęściej już w pierwszych miesiącach życia dziecka. W związku z tym jeśli u dziecka lub u osoby dorosłej dochodzi do pojawienia się lub nasilenia objawów po zjedzeniu konkretnego produktu, to wskazane jest wykluczenie do z diety. Takie eliminacje powinny być przeprowadzane we współpracy z alergologiem, który będzie diagnozował poszczególne alergie na podstawie objawów oraz badań laboratoryjnych. Dobrą opcją jest jednak również skorzystanie z pomocy dietetyka. Powinniśmy pamiętać, że jeśli wprowadzamy dietę eliminacyjną to konieczne jest jej właściwe zbilansowanie, gdyż w przeciwnym razie możemy doprowadzić do pojawienia się groźnych dla zdrowia niedoborów.

W przypadku kobiet karmiących piersią, u dzieci których wykryte zostanie AZS najczęściej konieczne jest wprowadzenie modyfikacji w diecie matki. Mimo wszystko fakt ten będzie uzależniony od konkretnej przyczyny pojawienia się atopowego zapalenia skóry u dziecka. U niemowląt najczęściej jako podłoże AZS klasyfikowane jest białko mleka krowiego. W sytuacji, gdy alergolog stwierdzi, że właśnie taka jest przyczyna, to przy karmieniu piersią konieczne będzie całkowite wyeliminowanie tego składnika z diety mamy. Pamiętajmy jednak, aby tak poważna decyzja w zmianie diety została skonsultowana z dietetykiem lub pediatrą.

W przypadku starszych dzieci i osób dorosłych możliwe jest ustalenie konkretnych produktów wywołujących reakcję nadwrażliwości i kolejne eliminowanie ich z diety. Najlepiej we współpracy z alergologiem lub dietetykiem.

Co najczęściej uczula dzieci w pokarmie?

- Mleko,
- kurze jaja,
- pszenica,
- ryby,
- ryż,
- kakao,
- orzechy ziemne.

Co w diecie najczęściej powoduje alergie u dorosłych?

- Seler,
- jabłko,
- czereśnie,
- marchew,
- orzechy,
- soja,
- owoce morza,
- barwniki i ulepszacze smaku.

Prebiotyki i probiotyki w AZS

Prebiotyki są substancjami, które wspierają wzrost i prawidłowy rozwój mikroflory, zaś probiotyki zawierają żywe kultury bakterii. Jedna i druga grupa preparatów odpowiada za normalizowanie mikroflory jelitowej, modyfikowanie funkcji bariery jelitowej w wyniku zmniejszania jej przepuszczalności i hamowania przenikania alergenów pokarmowych, jak również poprzez regulowanie mechanizmów immunologicznych i zapalnych. Na tej podstawie może założyć, że probiotyki, jak i prebiotyki to substancje pomocne przy atopowym zapaleniu skóry. Potwierdzono w badaniach, że przyjmowanie tych substancji w czasie ciąży i we wczesnym niemowlęctwie zmniejsza ryzyko wystąpienia AZS u dziecka.

Produkty, w których naturalnie występują bakterie probiotyczne:

- kefiry,
- jogurty,
- maślanki,
- zsiadłe mleko,
- ogórki kiszone,
- kapusta kiszona.

Właściwości prebiotyczne wykazują produkty, w których występują wysokie ilości błonnika pokarmowego, są to m.in.:

- kasze gruboziarniste,
- pieczywo razowe,
- warzywa,
- owoce,
- pełnoziarniste zboże,
- nasiona.

Witamina D w atopowym zapaleniu skóry

Witaminę D kojarzymy przede wszystkim z jej pozytywnym działaniem na nasze kości oraz na poprawę nastroju, gdyż sprzyja produkcji melaniny. Jednak posiada ona również właściwości immunomodulujące. Wykazano w badaniach, że przyjmowanie witaminy D pozytywnie wpływa u kobiet ciężarnych na zmniejszenie występowania alergii pokarmowych u dzieci. Istotne okazuje się również spostrzeżenie dotyczące niedoboru witaminy D u niemowląt, gdyż w większości przypadków powodował on zwiększenie ryzyka wystąpienia AZS. W związku z tym suplementacja d3 wykazuje pozytywne oddziaływanie na atopowe zapalenie skóry. Warto pamiętać, że u dzieci do trzeciego roku życia taką suplementację stosuje się standardowo, jednak później jest ona wskazana u każdego z nas.

Dieta może więc pozytywnie wpływać na objawy AZS, ale nie musi. Odpowiednie jedzenie i suplementacja u kobiet ciężarnych oraz we wczesnym dzieciństwie może nawet nie dopuścić do powstania choroby. Atopowe zapalenie skóry z pewnością jest bardzo uciążliwe i zachorowania zdecydowanie lepiej uniknąć, a świadomość jak się do tego przyczynić powinny mieć wszystkie ciężarne kobiety.