Dobry Lekarz

Eksperci ze Światowej Organizacji Zdrowia dokonali wpisania otyłości na listę chorób cywilizacyjnych już w 1974 roku. Niestety jest to problem, który od tego czasu nieustannie narasta. W związku z tym urósł do rangi epidemii XXI wieku. Niestety w Polsce sytuacja jest wyjątkowo groźna, gdyż na otyłość cierpi aż przeszło połowa kobiet i około 60% mężczyzn. Obecnie nasz kraj lokuje się na mało chlubnym piątym miejscu na świecie pod względem nadmiernej masy ciała. Niestety prognozy ekspertów wskazują, że sytuacja ta ma tendencję wzrostową i w najbliższych latach osób z nadwagą i otyłością będzie coraz więcej.

Najsilniej niepokoi fakt, że niezwykle dynamicznie wzrasta ilość przypadków nadmiernej masy działa u dzieci i młodzieży. Dzieci w Polsce zaliczane są do najszybciej przybierających na wadze w Europie. Co piąty uczeń polskiej szkoły cierpi na nadwagę lub otyłość. Idąc dalej co trzecie dziecko w wieku 8 lat i co dziesiąte w wieku 1-3 ma zdecydowanie zbyt dużą masę ciała.

Otyłość nazywa się chorobą cywilizacyjną, gdyż stanowi ona bardzo duży problem natury społecznej, ekonomicznej oraz zdrowotnej. Specjaliści od wielu lat zwracają na ten problem uwagę i alarmują rodziców. O odpowiednie żywienie dzieci apelują lekarze, specjaliści do spraw żywienia oraz dietetycy. Starają się oni rozpocząć działania, które nie tylko uświadomią społecznie, jak wielkim zagrożeniem jest otyłość u dzieci, ale również skłonią do zmiany nawyków i pozwolą na odwrócenie panującej tendencji.

Nadwaga u dziecka – jak ją rozpoznać i na co zwrócić uwagę?

Największym problemem związanym w nadwagą i otyłością u dzieci są rodzice. Wielu z nich nawet nie dostrzega pojawienia się nadmiernych kilogramów u swojej pociechy, lub nie uważają tego faktu za powód do niepokoju. Dominuje tu błędne przekonanie, że jeśli dziecko jest bardziej pulchne, to jest zdrowsze, ma apetyt i lepiej wygląda, a z nadmiaru kilogramów zapewne z wiekiem wyrośnie. Sytuacja wygląda jednak zgoła inaczej. Większość dzieci i młodzieży z problemem otyłości i nadwagi, ma go również w wieku dorosłym. Jeśli w wieku rozwojowym u dzieci występuje otyłość, to komórki tłuszczowe nie tylko się powiększają, ale również jest ich zdecydowanie więcej, i pozostają one w organizmie nawet jeśli uda się schudnąć.

Aby ocenić stan odżywienia dziecka, powszechnie stosuje się tzw siatki centylowe wartości BMI, które biorą pod uwagę płeć dziecka, jego wiek, stosuje się również specjalne tabele. To najprostszy i najpowszechniejszy sposób. Rozpoznanie nadwagi u dziecka następuje w momencie, gdy wartość wskaźnika BMI wynosi 85 lub więcej, z kolei otyłość rozpoczyna się od 95 centyla.

W sytuacji, gdy pojawią się u nas jakiekolwiek wątpliwości odnośnie masy ciała naszego dziecka, jego sylwetki czy wyglądu, powinniśmy skonsultować się ze specjalistom w dziedzinie żywienia, możemy poprosić o pomoc dietetyka lub lekarza pediatrę. Mogą oni skutecznie ocenić czy rozwój naszej pociechy jest prawidłowy.

Skąd bierze się otyłość u dzieci?

Dodatni bilans energetyczny, to podstawowa przyczyna występowania otyłości u dzieci, młodzieży, jak i osób dorosłych. Pojawia się on w sytuacji, gdy zjadane jest zdecydowanie więcej kalorii niż spalamy w ciągu dnia. Tak więc dzieci tyją jeśli jedzą za dużo w szczególności niezdrowego i przetworzonego jedzenia oraz słodyczy i cukrów prostych. Drugą przyczyna jest oczywiście brak lub bardzo mała ilość wysiłku fizycznego.

Dieta większości dzieci nie jest odpowiednio zbilansowana i dostosowana do ich potrzeb. Powszechnie podaje się tłuszcze zwierzęce, produkty wyróżniające się wysoką kalorycznością, cukier, fast-foody czy sól. Jednocześnie spożywanych jest niewiele warzyw, owoców, roślin strączkowych, czy też produktów pełnoziarnistych. Dzieci jedzą nieregularnie, często szybko, lub zapominają o niektórych posiłkach, w konsekwencji pojawia się podjadanie słodkich lub słonych przekąsek.

Kolejnym problemem jest fakt, że wielu rodziców nauczyło dzieci rezygnować z picia wody na rzecz słodkich soków, herbat czy napojów. A te z kolei mogą powodować zaburzenia łaknienia, tycie, problemy z uzębieniem, a nawet zaparcia czy zgagi. Zdecydowanie lepiej jest sięgać po wodę.

Obecnie dzieci również zdecydowanie mniej się ruszają niż miało to miejsce dawniej. Masowo korzysta się z wielu dogodnych środków transportu, podwórka nie są tak liczne i bezpieczne jak dawniej, brakuje boisk, dzieci nie mają gdzie się bawić i biegać. W wielu szkołach lekcje wychowania fizycznego uznaje się na najmniej ważne i często się z nich rezygnuje, podobnie myślą rodzice, zwalniając dzieci właśnie z tych zajęć, w których powinny aktywnie uczestniczyć, dla swojego zdrowia. Według badań obecnie jedynie co trzecie dziecko dostatecznie dużo się rusza, coraz więcej z nich spędza czas na tabletach, telefonach, komputerach i telewizorach.

Dodatkowo prowadzone w ostatnich latach badania dowiodły, że czynnikami znacząco wpływającymi na ryzyko nadwagi i otyłości u dzieci, jest nadmierny stres, który może pojawiać się zarówno w szkole, jak i w domu, oraz zbyt mała ilość snu czy zanieczyszczenia chemiczne występujące w żywności.

Jakie są konsekwencje otyłości u dzieci?

Otyłość może powodować takie choroby jak cukrzyca typu II, insulinooporność, choroby sercowo-naczyniowe, problemy ze snem, bezdech senny, bóle kręgosłupa oraz stawów, zmiany w układzie kostno-stawowym. Oprócz tego może dochodzić do zaburzeń hormonalnych, zaburzenia miesiączkowania u dziewczynek, czy przedwczesnego dojrzewania. Powszechne są również powikłania otyłości, które mogą pojawić się w postaci choroby refluksowej przełyku, kamicy żółciowej, stłuszczenia wątroby, uporczywych zaparć czy nawet niektórych nowotworów złośliwych.

Dzieci z problemem otyłości dodatkowo bardzo często cierpią na zaburzenia natury emocjonalnej, nie akceptują swojej osoby, mają niską samoocenę, może pojawiać się u nich również lęk oraz agresja, w konsekwencji nie są również akceptowani przez rówieśników. Dalej może prowadzić to do izolacji społecznej oraz zaburzeń depresyjnych. W wielu przypadkach dzieci z nadwagą mają trudności w nauce, a ich wyniki są zdecydowanie gorsze niżeli rówieśników.